۲.۲. اثرپذیری شیعه در اندیشه انتظار و منجی‌گرایی

او به گونه‌‌ای پنهان القا می‌‌کند که عقاید مهدویت و انتظار، از یهودیت و مسیحیت و به واسطه طرفداران مختار وارد عقاید شیعه شده و اشاره می‌‌کند که این مسئله بسیار مورد اشاره قرار گرفته است: «در نیمه همان قرن از ۶۸۶م تا ۷۳۷م و به خصوص بعد از مرگ محمد بن حنفیه، بسیاری از آنانی که از مختار حمایت کردند یا جانبداری نمودند، به سمت عقاید مهدویت و انتظار رو آوردند.‌‌‌ آن‌ها ادعا کردند که محمد بن حنفیه نمرده بلکه در غیبت است و‌‌‌ آن‌ها منتظرند که او به عنوان مهدی باز گردد (رجعت). زمانی که او خواهد آمد، درستی در جای نادرستی‌‌ها قرار می‌گیرد و عدالت در زمین برقرار می‌شود. همین دیدگاه‌ها در همین شکل یا به شکلی متفاوت، به صورت گسترده پخش شد و در میان شیعیان جای گرفت و شباهتشان به نظریات یهودی‌-‌مسیحی منجی، بارها یادآوری شده است».^۱

البته تذکر این نکته لازم است که یک پژوهشگر در حوزه تاریخ تحلیلی، دیدگاه‌های خود را به صورت تلویحی و نه به صورت صریح بیان می‌‌کند. این افراد با کنار هم قرار دادن اطلاعات مورد قبول خود در کنار هم، خواننده را به سمت نتایجی که خود می‌‌خواهند، سوق می‌دهند. به عبارت دیگر در این حوزه نتیجه‌گیری به عهده خواننده گذاشته می‌‌شود، اما چینش مطالب اصولاً به گونه‌‌ای است که خواننده به همان نتایج دلخواه نویسنده می‌‌رسد.

به طور کلی اثبات ریشه داشتن تفکری خاص، مثل مهدویت و انتظار در یک مذهب از دین دیگر، بسیار سخت است و نیاز به دلایل و شواهد فراوان دارد. علاوه بر این‌که به آموزه مهدویت در دین اسلام به طور عام و در مذهب شیعه به طور خاص بسیار کامل‌تر و دقیق‌تر پرداخته شده است و اندیشه‌‌های مربوط به آن در

می‌شده‌اند؛^۱ حتی کسانی از عرب، قریش را از خاندان غسان و کسری نیز برتر می‌دانسته‌اند.^۲

اعراب جاهلی بعضی از کارها مثل زندگی در چادرهای مویین، کشک ساختن، کره آب کردن و روغن درست کردن را پست شمرده و برای قریش روا نمی‌‌دانستند.^۳ اگر کسی قرار بود حج یا عمره بجا آورد حتما باید در جامه مخصوص قریش این کار را انجام می‌‌داد و اگر جامه‌‌ای نمی‌یافت موظف بود برهنه طواف کند و اگر عریان طواف کردن برایش کراهت داشت با لباس خود طواف می‌‌کرد اما بعد از طواف باید آن لباس را به دور می‌‌انداخت و دیگر نه او و نه دیگران به آن دست نمی‌زدند.^۴ و یا این‌که نقل شده پس از فتح مکه و مسلمان شدن مردم طایف و ثقیف و مراجعت پیغمبر صلی الله علیه و اله از تبوک، ‏ نمایندگان و برگزیدگان عرب از هر محل و مکان بر پیغمبر صلی الله علیه و اله وارد شدند. این افراد تا قبل از این، اسلام نیاوردند، چرا که انتظار داشتند اول قریش و ساکنین حرم (مکه) اسلام را قبول کنند، زیرا‌‌‌ آن‌ها را نسل خالص اسماعیل بن ابراهیم و پیشواى مردم (عرب) می‌‌دانستند و کسى از عرب هم انکار نمى‏کرد (آن‌ها پیشوا باشند).^۵

لذا مختص کردن این نظریه به قبایل جنوبی ادعایی بدون دلیل است که حتی دلایل نقض برخلاف آن هم وجود دارد که چند مورد ذکر شد.