177
کلام شیعه در پژوهش‌های غربی - دفتر اول

کتاب‌نامه

۱. ابن شهرآشوب، مناقب آل أبی طالب، نجف: مطبعة‌ الحیدریه‌، ۱۹۵۶م.

۲. ابو الفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، تحقیق: أ. صقر، قاهره: دار احیا‌ء الکتب‌ العربیه، ۱۹۴۹م.

۳. ابوحاتم رازی، کتاب الزّینة، به عنوان ضمیمه کتاب عبد اللّه سلّوم سامرائی، الغلوّ و الفرق فی الحضارة الإسلامیة، بغداد: دارالحریه‌، ۱۹۷۲م.

۴. اشعری قمی، سعد بن عبد اللّه، المقالات و الفرق، تحقیق: م. ج. مشکور، تهران: عطا‌ئی‌، ۱۹۶۳م.

۵. شهرستانی، محمد بن عبد الکریم، الملل و النحل، تحقیق: ا. ع. مُهنّا و ع. ح. فاعور، بیروت، دارالمعرفه، ۱۹۹۰م.

۶. شیخ صدوق، محمد بن علی، عیون أخبار الرضا علیه السلام، تحقیق: م. م. خَرسان، نجف: المطبعة الحیدریه، ۱۹۷۰م.

۷. ــــــــــــــــــــــــــــ، کمال الدین و تمام النعمه فی إثبات الغیبة و کشف الحیره، تحقیق: ع. ا. غفاری، تهران: مکتبة الصدوق و چاپخانه حیدری، ۱۹۷۰م.

۸. شیخ طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن، الغیبه، تحقیق: آقا بزرگ تهرانی، نجف: مکتبة‌ الصا‌دق علیه السلام‌، ۱۹۶۵م.

۹. شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان، الإرشاد، قم: بصیرتی، بی‌تا.

۱۰. طبری، محمد بن جریر، تاريخ الأمم و الملوك، تحقيق: محمد أبوالفضل ابراهيم، بيروت: دارالتراث، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م، الطبعة الثانية.

۱۱. علی بن بابویه قمی، الإمامة و التبصرة من الحیرة، حققه و قدم ‌له: محمدرضا الحسینی، بیروت: موسسة آل البیت لاحیاء التراث، ۱۹۸۷م.

۱۲. فقیهی، علی اصغر، تاریخ مذهبی قم، قم: اسماعیلیان، بی‌تا.

۱۳. قاضی، وداد، الکیسانیة فی التأریخ و الأدب، بیروت: دارالثقا‌فه‌، ۱۹۷۴م.

۱۴. کلینی رازی، محمد بن یعقوب، أصول الکافی، تحقیق: ج. مصطفوی، تهران:


کلام شیعه در پژوهش‌های غربی - دفتر اول
176

در کوتاه مدت، راه‌حل‌های نظری نوبختیان و ابن قبه رازی برای بحران ‌‌امامت، با راه‌حلی عملی برای بحران مرجعیت روحانی‌سالارانه همراه نشد و بر روحیه جامعه شیعی، ‌‌تأثیر فوری اندکی داشت. اما در بلندمدت، یک راه‌حل دائمی اقتضا می‌کرد، همانند اقدام ابن بابویه در اواخر قرن دهم، این اظهار نظرهای کلامی ابتکاری بازیافت شوند.۱

در واقع بر اساس بنیان‌های پی‌ریزی‌شده توسط همین اظهار نظرها بود که ایده غیبت در قرن یازدهم - دوره بیشترین ‌‌تأثیر اعتزال بر مکتب تشیع - از بافت موعودباورانه خود جدا شد. در قرن یازدهم نظریه‌پردازان ‌‌امامیه توانستند آموزه غیبت آخرین ‌‌امام را با کلام عقلی خود ادغام کنند. ایده غیبت از قالب آخرالزمانی خود خارج و به جزء ثابت کلام شیعی و نظر شیعه در باب عدل الهی بدل شد. در همان زمان مرجعیت روحانی‌سالارانه، با روشی سازگار با الهیات قانونمند در باب غیبت نهادینه گردید.۲

1.. شیخ صدوق، کمال الدین، ص۸۷-۹۳.

2.. Arjomand, "Consolation of Theology."

  • نام منبع :
    کلام شیعه در پژوهش‌های غربی - دفتر اول
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1399
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 2174
صفحه از 230
پرینت  ارسال به