که سلسله خسروان را انکار می‌کنی

آن که در واقع در خفا [غیبة] است از اخلاف غیرعرب است

در پارسی، نسب پسندیده است

همان‌‌گونه که زمانی لُؤَی در میان اعراب ظاهر شد.^۱

این مرید شلمغانی ـ فقیهی که به موعودباوری وحدت‌وجودی روی آورده بود ـ تمامی اشاره‌ها به «پسر» شناخته‌شده «حسن[علیه السلام]» را کنار گذارده و مانند بسیاری از نوکیشان ایرانی منتظر است که یک منجی از خاندان سلطنتی ایران از غیبت بازگردد.

حسین بن روح پس از آزادی از زندان در سال ۹۲۹، با وکیل [‌‌امام] در موصل به تفاهم رسید و مجدداً سرپرستی امور مالی آن منطقه را به ناحیه مقدسه بازگرداند.^۲ او نیز از بازگشت خود به قدرت سیاسی و گرایش مثبت [خلیفه] راضی، که در سال ۹۳۴ به خلافت رسیده بود، استفاده کرد تا شلمغانی، دشمن موعودباور خود، را نابود کند، همان‌‌گونه که سابقاً ابوسهل نیز با حلاج، الهام‌دهنده شلمغانی، چنین کرده بود. شلمغانی به وسیله طرفداران حسین بن روح دستگیر، به همراه پیروانش محاکمه و سرانجام در نوامبر سال ۹۳۵ اعدام شد.^۳

درخور ذکر است که طی هفت دهه بحران ‌‌امامت و عدم حضور ‌‌امام، زنان نقش بسیار مهمی در جامعه شیعه ایفا می‌کردند. خواهر فارِس قزوینی پس از ترور برادرش، رهبر پیروان وی شد و‌‌‌ آن‌ها را با جعفر و بر ضد ‌‌امام یازدهم[علیه السلام] متحد کرد. مادر ‌‌امام یازدهم[علیه السلام] نیز پس از درگذشت وی نقش مهمی داشت و

(کتاب التکالیف) بود که شلمغانی آن را با همفکری فراوان ابن روح و به درخواست او نگاشت؛ محتوای این کتاب به جز یک حکم، به تأیید فقهای قم رسیده بود.^۱ بعداً شلمغانی با ابن روح مخالفت کرد و مدعی جانشینی ‌‌امام غائب[عج] ‌‌‌‌شد. واکنش ابن روح در زندان در مارس سال ۹۲۶، صدور حکمی به ظاهر از طرف ‌‌امام غائب[عج] ‌‌‌‌مبنی بر تکفیر شلمغانی بود.^۲ شلمغانی، مانند ابن روح، به عنوان یکی از خودی‌های بیت ‌‌امام غائب[عج] ‌‌‌‌می‌دانست که همه چیز برای اقدام، مهیاست ـ یا به گفته خود وی: «ما در مورد این موضوع، همانند سگان بر سر لاشه، کشمکش داشتیم».^۳

شلمغانی از ادعای خود مبنی بر ‌این‌که باب ‌‌امام غائب[عج] ‌‌‌‌است کوشید تا با خلق یک دین ثنوی که دیگر به عنوان اسلام قابل قبول نبود و با یکی دانستن قائم آل محمد[عج] ‌‌با شیطان، کفر مسلک حلاج را به نهایت برساند. مسئله بسیار وحشتناک، پیشگویی موعودباورانه شلمغانی با رنگ و بوی ایده‌های زردشتیان متأخر بود که، هم‌راستا با باور غیبت، از بازگشت یک شاه منجی پارسی خبر می‌داد. این مطلب را یکی از پیروانش چنین به شعر درآورد:

به درستی که او [یعنی خداوند]، واحد بدون کیفی است

که با هر موحدی متحد می‌شود

با نور و ظلمت درآمیخته است

ای جوینده آل هاشم [آل محمد[صلی الله علیه و اله]]