ویژه قیام مختار و ظهور موالی می‌‌پردازد. او با مبنا قرار دادن این جریانات تاریخی و حضور پررنگ موالی در قیام‌های دوره بنی‌امیه، شکلگیری بعضی از عقاید تشیع از جمله امامت و مهدویت در میان شیعه را تحت تأثیر اندیشه‌‌های موالی می‌‌داند.
میشل مازاوی نیز در مقاله «شیعه در دوران مغول»، با نگارش شرحی از تلاش‌های علمی دانشمندان شیعی در این دوران، نظیر خواجه نصیرالدین طوسی و ابن مطهر حلی و تقابل میان آنها و علمای مذاهب دیگر، به چگونگی تبیین عقاید اساسی شیعه چون امامت و مهدویت توسط آنان می‌‌پردازد.
سعید امیرارجمند نیز در مقاله «بحران امامت و شکلگیری نهاد غیبت»، با ذکر جریانات تاریخی رخ داده در رابطه با شیعیان از دوره امامت امام جعفر صادق علیه السلام تا امام دوازدهم(عج) و خاندان‌های شیعی متنفذ در جامعه، به چگونگی شکلگیری آموزه غیبت و موعودباوری در میان شیعیان پرداخته است.
این سه مقاله به همراه نقد آنها، دفتر اول این مجموعه را تشکیل می‌‌دهد.
روند کار در این مجموعه بدین صورت بود که در ابتدا این مقالات توسط پژوهشگران این گروه ترجمه شد و سپس نقد آنها بر پایه تاریخ قطعی و قرآن و روایات انجام گرفت و نقاط ضعف و یا قوت هر یک مشخص گردید.
در قسمت ترجمهها، سعی بر این بود که حتی‌المقدور بیشترین میزان وفاداری به متن اصلی رعایت شود. در عین حال، برخی از متون دارای دشواری و دیریابی هستند که لازم بود جهت قابل فهم بودن ترجمه برای خواننده فارسی زبان، ترجمه‌‌ای ارائه شود که حداکثر شیوایی و روانی را داشته باشد. بعد از انجام کار ترجمه توسط پژوهشگران پژوهشکده، تمامی آثار در اختیار سرویراستار قرار گرفت تا علاوه بر یکسان‌سازی ترجمهها از حیث نگارش، تمامی مقالات از نظر شکلی نیز یکسان شوند. بر این اساس بعضی از مقالات مانند مقاله شیعه در دوران مغول دارای پاورقی
