تغییر سنن نبوی و جنگ‌های تحمیلی بر امام علی علیه السلام را رقم زد.۱
علاوه بر این، پیامبر برای القای معارف، نیازمند جمعی فرهیخته بود؛ زیرا عموم افراد در آن زمان، دارای پیشینه جاهلیت بودند و به سبب تعصّبات فکری و بی‌اطلاعی از علوم، حتّی توان پرسش هم نداشتند و تنها تا اندازه‌ای، مشتاق شنیدن معارف و بهره‌گیری از آن به مقدار حاجتشان بودند:
این طور نبود كه هر كدام از هم‌صحبت‌هاى رسول خدا صلّی الله علیه وآله چیزى از او بپرسد و كلام آن حضرت را بفهمد. كسانى بودند كه از او مى‌پرسیدند ولی در مقام فهم مقصود نبودند؛ تا آن جا كه دوست داشتند یک عرب بیابانى و رهگذرى بیاید و چیزى از رسول خدا صلّی الله علیه وآله بپرسد و آنها بشنوند.۲
از این رو، پیامبر صلّی الله علیه وآله همگان را به یادگیریِ خواندن و نوشتن و به کتابت گفتارش تشویق می‌نمود و می‌فرمود:
طلب علم، بر هر مسلمانی واجب است.۳
با این همه، از آن جا که فراگیری دانش، امری نوپا بود، پیامبر نیز در تبیین عمومیِ آموزه‌های الهی نمی‌توانست فراتر از میزان فهم عموم مخاطبانش سخن بگوید و از حالت اجمال خارج شود.۴ بنابر این، همراه با نزول آیات، به تدریج و به تناسب نیازها و فهم مردم، تفسیر آیات و سنن و فرائض را بازگو می‌کرد.۵ همچنین در اوقات معیّنی، حلقه‌های علمی
