فعّالیت‌ها گاه منجر به در دست گرفتن قدرت سیاسی نیز می‌شد.۱ حضرت معصومه علیها السلام، جناب عبد العظیم حسنی و دیگر مهاجران آل ابی طالب، خاندان اشعری و برقی۲ و ابراهیم بن هاشم قمی،۳ از جمله کسانی هستند که هر یک به عللی به شهرهای قم و ری و... مهاجرت نمودند و به صورت مستقیم یا غیر مستقیم، و در نشر معارف، حتّی میان نسل‌های پس از خود، مؤثّر بودند. در این میان، حتّی عدّه‌ای مانند حسین بن اشکیب برای نشر معارف به مناطق بسیار دورتر مانند کشمیر مهاجرت کردند.۴
توقیعی از امام عسكرى علیه السلام به اسحاق بن اسماعیل نیشابورى، نمونه‌ای است که می‌توان در آن، زوایای گستردگی بلاد اسلامی را مورد دقّت قرار داد. در این توقیع، پس از پندهاى اخلاقى و رهنمودهاى بسیار با ارزشی مانند اهمّیت هدایت الهى از طریق اوصیای الهی و ابواب علم الهى بودنِ ائمّهٔ هدی و دارا بودن حقوق واجب، آمده است:
تو اى اسحاق! فرستادهٔ من نزد ابراهیم بن عبده هستى تا او به آنچه من طىّ نامهاى به محمّد بن موسى نیشابورى فرستادهام، عمل كند. و همچنین تو و كلیهٔ كسانى كه در شهر تو زندگى مىكنند، مأمور هستید به محتواى آن نامه عمل كنید.۵
این قسمت از نامه، به خوبی حاکی از پدید آمدن فضایی مناسب برای گسترش معارف و بهره‌گیری امام از این موقعیت، در ناحیهٔ شرقی کشور پهناور اسلامی است.
