در ماجرای شهادت قنبر غلام امام علی علیه السلام آمده است که حجّاج گفت:

دوست دارم مردى از یاران على را به دست آورم و خونش را بریزم و بدین وسیله، به خدا تقرّب پیدا كنم.^۱

همچنین، فضای خفقان در دورهٔ منصور عبّاسی تا اندازه‌ای است که منجر به حیرت عموم شیعیان در شناخت امام کاظم علیه السلام می‌شود و در نتیجه امام، برای معرّفی خود، نهایت احتیاط را به کار می‌بندد و به خواصّ شیعیان چنین می‌گوید:

مَنْ آنَسْتَ مِنْهُمْ رُشْداً فَأَلْقِ إِلَیهِمْ وَ خُذْ عَلَیهِمْ بِالْكِتْمَانِ فَإِنْ أَذَاعُوا فَهُوَ الذِّبْحُ. وَ أَشَارَ بِیدِهِ إِلَى حَلْقِه. ^۲

هر کس از ایشان را فهمیده یافتی، پس [امر امامت را] برای او بازگو کن و از او برای کتمان، پیمان بگیر. پس اگر افشا کنید، ذبح را در پی دارد. سپس [امام] به حلق خود اشاره نمود.

نمونهٔ دیگری که گاه می‌تواند در تحلیل این امر کمک مؤثّری نماید، توجّه به برخی از روایاتی است که می‌گوید امامان ملزم به پاسخ‌گویی به پرسش‌های اصحاب نبوده‌اند. در برخی از این روایات، علّت این عدم الزام، خفقان در فضای سیاسی موجود بیان شده است. مثلاً هنگامی‌که محمّد بن ابی نصر از امام رضا علیه السلام درباره مسئله‌ای می‌پرسد، امام در ابتدا از پاسخ‌گویی خودداری می‌نمایند و سپس می‌فرمایند:

لو أعطیناکُم کلّما تریدون کانَ شرّاً لکم و أخذَ برقبةِ صاحبِ هذا الأمر... و أنتم بالعراقِ تَرَون أعمالَ هؤلاءِ الفراعنة.^۳

در حدود دو قرن و نیم حضور اهل بیت علیهم السلام، حاکمان اموی و عبّاسی توانستند برای حفظ قدرت خویش و جلوگیری از دست‌یابی مردم به معارف اهل بیت، فضای خفقان ایجاد کنند. اقدامات حاکمانی مانند معاویه، یزید، ابن زیاد، حجّاج، منصور، هارون، متوکّل و...، نشان از شدّت این خفقان دارد؛ مانند به شهادت رساندن امامان و جمع زیادی از یاران آنها و نیز تبعید یا زندانی کردن اصحاب و تابعین. بخش‌نامه‌های معاویه به عمّال حكومتى خود در شهرهاى مختلف، بر سخت‌گیری و خشونت علیه شیعه و دوستداران علی بن ابی طالب علیه السلام دلالت دارد؛ مانند دستور به قطع حقوق آنها از بیت‌المال و شكنجه و آزار آنان^۱ و حتّی و به شهادت رساندن شخصیت‌های بزرگی مانند حُجر بن عدی و یارانش و رقم زدن واقعهٔ حضرمییّن.^۲ نمونه‌های بسیار روشن دیگری را می‌‌توان در دورهٔ حجّاج بن یوسف دید که در دشمنی با پیامبر صلّی الله علیه وآله و توهین به آن حضرت،^۳ گوی سبقت را از دیگر ظالمان ربوده بود و از خون‌ریزى و ارتكاب جنایات بى‏سابقه باز نمى‏ایستاد. در منابع اهل سنّت آمده است که او فقط ۱۲۰ هزار نفر بی‌گناه و غیر نظامی را خارج از صحنه جنگ به قتل رساند.^۴ خودِ او در حریص بودنش به کشتار و خون‌ریزى چنین می‌گوید:

به خدا سوگند كه امروز مردى را روى زمین سراغ ندارم كه بیش از من جرأت بر خون‌‌ریزى داشته باشد.^۵