183
نقش عناصر تاریخی در تبیین عقاید اهل بیت علیهم السلام

فرموده است:

فَالرَّاغِبُ‏ عَنْكُمْ مارِقٌ واللّازِمُ لَكُمْ لاحِقٌ والْمُقَصِّرُ في‏ حَقِّكُمْ زاهِقٌ والحَقُّ مَعَكُم وفیكُم وَمِنْكُم وَإِلَیكُم... مَنْ والاكُمْ فَقَد والى‌ اللَّهَ ومَنْ عاداكُمْ فَقَد عادَ اللَّهَ وَ مَن أحَبَّكُمْ فَقَد أحَبَّ اللَّهَ ومَن اَبْغَضَکم فقد أبغض الله.

هر كسی كه شما را دوست بدارد، بی تردید خدا را دوست دارد و هر كسی كه با شما دشمنی نماید، به يقين دشمن خدا است و هر كسی محبّت شما را در دل داشته باشد، محبّت خدا را در دل دارد و هر كسی به شما كينه بورزد، به خدا كينه ورزيده است.

علاوه بر این، محتوای روایات پیشین در بارهٔ مهدویت _ چنان که خواهد آمد _ در این زیارت نیز مورد توجّه قرار گرفته است که با توجّه به امکان نشر یافتن زیارت، حاکی از پذیرش این موضوع در میان شیعیان است:

واجعلني ممّن... یكِرُّ في‏ رَجْعَتِكُمْ ویمَلَّكُ في‏ دَوْلَتِكُمْ وَ یشَرَّفُ في‏ عافِیتِكُم ویمَكَّنُ‏ في‏ أیّامِكُم وتَقِرُّ عَینُهُ غَداً بِرُؤْیتِكُم.

و قرار ده مرا.... از آن گروهی كه در رجعت شما باز می‏گردند و در روزگار دولت شما به حکومت می‌‌رسند و در راحتى [و حکومتِ] شما به شرافت نائل مى‏گردند و چشمشان به جمال چهرهٔ شما روشن مى‏گردد.

از دیگر موضوعاتی که در این زیارت‌نامه بر آن تأکید شده، می‌‌توان به این موارد اشاره نمود: رابطه امامان با خداوند، جایگاه خدا در نظر امامان معصوم، وظیفه معصومان در برابر دین خدا، حقّانیت امامان و جداناپذیر بودن ایشان از حق، گم‌راه شدن کسانی که از امامان دور شوند، رحمت واسعه بودن امام، انتصاب امامان از سوی خدا و عهده‌داری هدایت مردم، واسطه بودن امام میان خلق و خالق، معصوم و مطهّر بودن امامان از رجس، علم فراوان الهی و مقامات فوق بشری آنان، تبیین صحیح جایگاه معصومان در منظومه آفرینش، توجّه به کارنامه عبادی _ سیاسی معصومان، تأکید بر تولّی و تبرّی به عنوان یکی از وظایف راهبردی و مهمّ شیعیان، یک‌پارچگی


نقش عناصر تاریخی در تبیین عقاید اهل بیت علیهم السلام
182

به عنوان گواه آمده است که در دوره نخستین، خصوصاً در سخنان امیر المؤمنین علیه السلام و صحیفه سجّادیه نیز به چشم می‌خورد:

اَشْهَدُ أن لا‏ اِلهَ اِلَا اللَّهُ وحْدَهُ لا شَریكَ لَهُ كَما شَهِدَ اللَّهُ لِنَفْسِهِ وشَهِدَتْ لَهُ‏ مَلائِكَتُهُ واُولُوا الْعِلْمِ مِنْ خَلْقِهِم.۱

شهادت می‌دهم كه معبود حقّى جز «اللَّه» نيست، كه شريكى ندارد؛ همان گونه كه خداوند خود در بارهٔ خود شهادت داده، و فرشتگانش و صاحبان علم در میان مخلوقاتش نیز بر آن شهادت داده‌اند.

سپس در عبارت‌های مختلفی، بر جایگاه حجّت در نظام الهی تأکید شده است. در بخش دیگری از این زیارت، خطاب به ائمّه آمده است:

إلی اللهِ تدعون و علیه تدلّون و به تؤمنون و له تُسلّمون و بأمره تعملون و إلی سبیله تُرشدون و بقوله تَحکُمون.

شما خلق را به سوی خدا دعوت می‌کنید و بر طریق او دلالت می‌نمایید و به خدا ایمان دارید و تسلیم او و مطیع فرمان او هستید و به راه خدا، خلق را هدایت می‌نمایید و به کلام او حکم می‌کنید.

در بُعد امامت نیز آداب سخن گفتن با امام، تعلیم داده شده است؛ ابتدا با سلام و درود بر امام شروع شده و پس از برشمردن برخی اوصاف، با جملهٔ «و رحمة الله و بركاته» به پایان رسیده است. آن گاه در تبیین مفهوم امامت و ارتباط آن با سیاست که از جمله لوازم درک عمیق واقعه غدیر است، صریحاً زمام‌دارى و سیاست‌مدارى از صفات و شئون ائمّهٔ معصومین علیهم السلام بر شمرده شده است: «قادة الامم و ساسة العباد»۲.

همچنین در تبیین مفهوم تولّی و تبرّی، امام به محتوای روایات ائمّه در دوره‌های پیشین، همانند روایات غدیر، سفینه و... اشاره کرده و

1.. عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج ۲، ص ۲۷۲؛ کتاب من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۶۰۹؛ تهذیب الأحکام، ج ۶، ص ۹۵.

2.. همان جا.

  • نام منبع :
    نقش عناصر تاریخی در تبیین عقاید اهل بیت علیهم السلام
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5284
صفحه از 211
پرینت  ارسال به