اثبات این نکته می‌پردازد که چاره‌ای جز وجود یک حجّت با صفاتی خاص (نصب، علم و عصمت) وجود ندارد:

و هو أنّه لابدّ لهم من عالم یُقیمه الرسولُ لهم، لا یسهو و لا یغلط و لا یحیف، معصومٌ من الذنوب، مبرّأ من الخطایا، یحتاج [الناس‏] إلیه و لا یحتاج إلى أحد.^۱

پس برای مردم چاره‌ای نیست جز آن‌که عالِمی [در میانشان] باشد که پیامبر اكرم صلّی الله علیه وآله او را برای [هدایتِ] مردم تعیین کرده باشد كه راهنماى آنها باشد، اشتباه نكند و غلط از او سر نزند و ستم روا ندارد و از گناه معصوم باشد و خطا از او سر نزند، همه در مسائل دینى به او احتیاج داشته باشندولی او به كسى محتاج نباشد.

او سپس به سؤال عبد الله بن یزید اِباضی در بارهٔ چراییِ عصمت پاسخ می‌دهد که برگرفته از همان روایات ذکر شده از امامان به استناد آیهٔ تطهیر است:

لأنه إن لم یكن معصوماً من الذنوب دخل فی الخطأ، فلا یؤمن أن یكتم على نفسه و یكتم على حمیمه و قریبه و لا یحتجّ اللّه بمثل هذا على خلقه.

براى آن‌كه اگر معصوم نباشد، گناه می‌ورزد و خطا می‌كند و ممکن است بر خويش و نزديكانش جرم‌پوشى كند، و خدا چنين كسى را حجّت بر خلق خود نمی‌سازد.^۲

علاوه بر این، روایات متعدّدی وجود دارد که هر یک به گونه‌ای حاکی از نشر این آموزه در فضاهای گوناگون با ملاحظه عدم صدور منع از سوی امامان است. برای نمونه، یزید بن سلیط که در راه سفر عمره، امام کاظم علیه السلام را می‌بیند، چنین می‌گوید:

در بين راهى كه به عمره می‌‌رفتيم، به موسى بن جعفر علیهما السلام بر

سال داشتند، بیعت كرد؛ با آن‌كه با كودكان دیگر كه در همین سن بودند، بیعت ننمود. آیا باز هم پى به خصائص این خانواده نمى‏برید و اعتقاد ندارید که اینان خاندانى هستند كه فضائل و كمالات را از یكدیگر ارث می‌برند و اوّل و آخرشان از همه جهت برابرند؟!^۱

در کنار این دو موضوع، امام کاظم و امام رضا علیهما السلام تثبیت موضوع عصمت را نیز که در دوره صادقین علیهما السلام و حتّی پیش‌تر توسّط امام سجّاد علیه السلام تبیین شده بود، ادامه ‌دادند. برای نمونه، امام کاظم علیه السلام با بیان دعایی، امامان را معادن عصمت می‌خواند:^۲

اللهمّ صلّ على محمّد و آله الأئمّة، ینابیع الحكمة و اوّلی النعمة و معادن العصمة و اعصمني بهم من كلّ سوء.

خدايا! بر محمّد و خاندانش درود فرست؛آن امامانى كه چشمه‏هاى حكمت و صاحبان نعمت و ريشه‏هاى عصمت‏اند،و مرا به‏ وسيلهٔ آنان از هر بدى نگه‌دار.

در نمونهٔ دیگر، امام رضا علیه السلام درباره تمسّک به امامان، به روایتی از پیامبر صلّی الله علیه وآله استناد می‌کند که در بخشی از آن آمده است:

فإنّهم خیرة اللّه عزّوجلّ و صفوته و هم المعصومون‏ من كلّ ذنب و خطیئة.^۳

به درستى كه آنها برگزيدگان خداى عزّ و جلّ‌اند و از هر گناه و خطايى معصوم‌اند.

آنچه بر اهمّیت این دوره می‌افزاید، توجّه به انتشار عمومی معارف حتّی در فضای غیر شیعی است؛ چنان که هشام بن حکم در مناظره با ضرار، در بحثی تفصیلی و با طرح برخی فروعات، به باز‌خوانی اندیشه عصمت و