امکانپذیر نبوده است و تنها در موارد اندکی همانند صحیفهٔ سجّادیه که بعدها نشر یافت، در چند مورد واژهٔ عصمت به کار رفته است. برای مثال، در دعای عرفهٔ امام سجّاد علیه السلام چنین آمده است:
اللَّهُمَّ وَ أَنَا عَبْدُكَ الَّذِی أَنْعَمْتَ عَلَیهِ قَبْلَ خَلقِكَ لَهُ وَ بَعْدَ خَلْقِكَ إِیاهُ، فَجَعَلْتَهُ مِمَّن هَدَیتَهُ لِدِینِكَ و وَفَّقْتَهُ لِحَقِّكَ و عَصَمتَهُ بِحَبلِكَ.۱
به جز این، یک روایت نیز از امام سجّاد علیه السلام در باره شرطیت عصمت در امام و معنای آن نقل شده است؛ ولی به احتمال زیاد، مخاطب آن فقط خواص بودهاند و بعدها امام کاظم علیه السلام آن را به صورت عمومی بیان میکند:
قال: «الإمام منّا لا یكون إلّا معصوماً و لیست العصمة في ظاهر الخلقة فیُعرَف بها. فلذلك لایكون إلّا منصوصاً». فقیل له: یا ابن رسول اللّه فما معنى المعصوم؟ فقال: «هو المعتصم بحبل اللّه، و حبل اللّه هو القرآن لا یفترقان إلى یوم القیامة. و الإمام یهدي إلى القرآن و القرآن یهدي إلى الإمام و ذلك قول اللّه عزّ و جلّ «إِنَّ هَٰذَا ٱلْقُرْءَانَ يَهْدِى لِلَّتِى هِىَ أَقْوَمُ».۲
امام سجّاد علیه السلام فرمود: «امام از ما خاندان، حتماً معصوم است، و عصمت صفتى نيست كه در ظاهر بدن باشد تا با چشم ديده شود و شناخته گردد. و به همين جهت [که نمیتوان معصوم بودن كسى را به دست آورد]، ناگزیر باید خدا به وسيلهٔ پيغمبرش او را صريحاً تعیین فرموده باشد». شخصى عرض كرد: اى فرزند گرامى رسول خدا! معناى معصوم چيست؟ فرمود: «معصوم شخصى است كه