برخى روی‌گردان شدند و جهنّم براى ایشان افروخته آتشى است كافى. كسانی كه آیه‏هاى ما را انكار كرده‏اند، به زودى به آتشى درونشان كنیم كه هر وقت پوست‌هایشان بسوزد، پوست‌هاى دیگرشان دهیم تا عذاب را خوب بچشند، همانا خدا نیرومند و فرزانه است».^۱

در باره آیه امامت نیز نخستین پرسش‌ها از معنای «لَا يَنَالُ عَهْدِى ٱلظَّالِمِينَ » از زمان صادقین علیهما السلام ^۲ گزارش شده است. در یک مورد امام در جواب حریز به صورت مختصر می‌فرماید: «أی لایكون إماماً ظالما»^۳؛ یعنی امام نمی‌تواند ظالم باشد.

تنها یک گزارش از ابن مسعود در بارهٔ استناد رسول خدا صلّی الله علیه وآله به این آیه نقل شده است که در آن، پیامبر با تأکید بر این نکته که امام بت نمی‌پرستد، در پایان سخن خود با اشاره به دعای حضرت ابراهیم علیه السلام می‌فرماید:

دعاى ابراهيم، منتهى به من و برادرم علی شد كه هيچ كدام از ما لحظه‏اى براى بت سجده نكرديم. [خداوند] مرا پيامبر و علی را وصى قرار داد.^۴

نمونه‌های روایی

خلافت

موضوع خلافت نیز از همان موضوعات طرح شده در روزهای نخستین دعوت علنی پیامبر صلّی الله علیه وآله است. هنگامی که رسول خدا در سال سوم بعثت، دعوت خویش را علنی می نماید، مأموریت می‌یابد تا با ابلاغ به برخی از

«آیا اطاعت از اوصیاء واجب است یا نه؟»، به این آیه استناد نمود.^۱

سخن امام باقر علیه السلام در جواب بُرَید عِجلی و استنادش به نمونه‌ای از این آیات، بیانگر عبور از این اجمال‌گویی است.^۲ به نقل برید عجلی، امام علیه السلام در پاسخ به پرسش از آیهٔ اولی‌الامر، به آیات ۵۱ تا ۵۶ سورهٔ نساء استناد می‌فرماید و این آیات را بر اهل بیت و دشمنان ایشان تطبیق می‌دهد:

«مگر کسانی را كه از كتاب آسمانى بهره‏اى به ‌ایشان داده‏اند، نمى‏بینى كه به بت و طغیانگر گروند و در باره كافران گویند: این گروه، هدایت‌یافته‏تر از مؤمنان‌اند». یعنى این مردم در باره پیشوایانِ گم‌راهى و رهبرانِ به دوزخ مى‏گویند: آنها از آل محمّد صلّی الله علیه وآله هدایت‌یافته‏ترند. «ایشان همان كسان‌اند كه خدا لعنتشان كرده و هر كه را خدا لعنت كند، هرگز یاورى براى او نخواهى یافت. مگر آنها را از مُلك بهره‏اى هست؟!» یعنى ملك امامت و خلافت «كه در آن صورت، نقیرى هم به مردم ندهند». ما هستیم آن مردمى‏كه خدا قصد كرده؛ و نقیر نقطهٔ میان هستهٔ خرما است.

و «یا به مردم نسبت به آنچه خدا از كرم خویش به آنها داده، حسد مى‏برند» و ما هستیم آن مردمِ حسد برده شده، براى منصب امامتی كه خدا به ما داده و به هیچ ‌كس دیگر نداده است. «حقّا كه ما خاندان ابراهیم را كتاب و حكمت و ملك بزرگى دادیم». یعنى پیغمبران و رسولان و امامان را، از آل ابراهیم قرار دادیم. پس چگونه این مردم این مقام را نسبت به آل ابراهیم علیه السلام اعتراف دارند و درباره آل محمّد صلّی الله علیه وآله منكر مى‏شوند؟! «برخى به آن گرویدند و