شرایط اجتماعی و اقتصادی
پراکندگی شیعیان در نقاط مختلف سرزمین اسلامی که در اثر خفقان سیاسی رخ داده بود، با استقبال عمومی مردم از سادات و اصحاب امامان، پیامدهای اجتماعیِ گسترده‌ای داشت و از جمله، شکل‌گیری پایگاه‌های شیعی مخصوصاً در قم و بغداد را در پی داشت که حتّی گستره آن به آسیای دور نیز رسید. این شرایط به یک هماهنگی و فعّالیت سازمانی نیاز داشت. از این رو، امام کاظم علیه السلام با تلاشی فراوان و در جوّی پر خفقان، توانست تشکیلات سازمان وکالت را استحکام بخشد.
فعّالیت اصلیِ در نظر گرفته شده برای این نهاد، با توجّه به دوره‌های بعد، شامل این موارد می‌شد:
۱. نقش مالی یا دریافت وجوه شرعی همچون خمس، زكات، نذر و هدایای شیعیان و تحویل آنها به امام و مصرف آنها در مواردی همچون، رفع نیازهای اقتصادی امامان و شیعیان؛
۲. نقش ارتباطی بین مناطق شیعهنشین و مراكز استقرار ائمّه علیهم السلام به وسیله نامه، ملاقات حضوری، پیك و قاصد و یا طرق دیگر؛
۳. نقش علمی و ارشادی نسبت به شیعیان، به ویژه در جریان انتقال امامت به امام بعدی؛
۴. نقش سیاسی و مبارزاتی علیه حاكمیت عبّاسی، از طریق فعّالیت مخفیانهای كه به انسجام و تقویت رابطهٔ شیعیان و امامان میانجامید؛
۵. نقش انتقال اخبار میان امامان و شیعیان؛
۶. نقش مبارزاتی علیه منحرفان و مدّعیان دروغین وكالت و بابیت برای امامان؛
۷. نقش اجتماعی و خدماتی نسبت به امامان و شیعیان، از طریق حضور در میان شیعیان و رفع نیازها و مشكلاتشان؛
۸. نقش تمهیدی برای ورود شیعیان به عصر غیبت.
