پس از هادی، برادرش هارون تحت تأثیر برمکیان، بار دیگر خفقان سیاسی علیه شیعیان را تشدید کرد. وی ابتدا امام را که طبق شایعاتی، گمان به قائم بودن او می‌رفت، در بصره زندانی كرد. سپس حضرت را به همراه برخی دیگر از اصحاب، از جمله یونس بن عبد الرحمن و ابن ابی‌ عمیر، در زندان بغداد محبوس کرد^۱ و پس از چندی امام را به شهادت رساند.^۲

دشواری این سال‌ها سبب شد تا امام با صدور فرمانی به علی‏ بن‏ یقطین، عنصر اصلی سازمان وکالت،^۳ فعّالیت جمع فرهیخته عالمان شیعی را در بغداد کاهش دهد:

‏ اصحاب خود را امر كن كه زبان‌هاى خويش را باز دارند و خصومت در دين را وا گذارند و در عبادت خداى عز و جل سعى و كوشش كنند.^۴

امام کاظم علیه السلام در تبیین این شرایط، در پاسخ به نامه علی بن سوید چنین می‌فرماید:

در نامه خود، سؤال‌هایى كرده‏اى كه به جهت تقیّه نمی‌‌توانم جواب

مدینه روانه نموده است.

به هر ترتیب، با مماشات امام، دوران منصور سپری شد. هنگامی که نوبت به مهدی عبّاسی رسید. او نیز بر سخت‌گیری‌ها افزود و سعی کرد با کمک زیدیانی که قائل به امامت مفضول بودند، علاوه بر مشروعیت‌بخشی به کار خود، شیعیان طرفدار امام را نیز از میان بر دارد. در این دوره، اوضاع شیعیان تا حدودی رو به بحران می‌گذارد.

هشام بن ابراهیم زیدى كه بسیارى از آثار زیدیه را نوشته بود، كتابى در تأیید امامت عبّاس (عموی پیامبر صلّی الله علیه وآله) به رشتهٔ تحریر در آورد.^۱ در گزارشی از هشام بن حکم آمده است که ابن المقعد زیدى هم با نوشتن مکتوبی دربارهٔ فرق و عقاید آنها، موقعیت جغرافیایی و فعّالیت‌هاى هواداران امامت، مانند یعفوریه، زراریه، اماریه و جوالیقیه را تبیین کرد که به دستور مهدی، این اثر در مدینه و کوفه قرائت می‌شد.^۲ هشام بن حکم در این گزارش تأکید کرده که امام به شدّت بر سکوت طرفدارانش اصرار می‌ورزیده است.^۳ این امر به وضوح، حاکی از جوّ خفقان سیاسی آن دوره است.

با روی کار آمدن هادی عبّاسی، برخورد با شیعیان و اعتراضات آنها، شدّت و گسترش یافت. برخی از شخصیت‌های مطرح علوی، مانند حسین بن علی (صاحب فخ) که مورد تأیید ناحیهٔ امامت بودند، به شهادت رسیدند و خلیفه پس از سركوب قیام علویان، تصمیم به قتل امام كاظم علیه السلام گرفت؛ زیرا آن حضرت را منشأ این مبارزاتِ ضدّ حکومتی می‌دانست.^۴ خاندان حضرت پریشان شدند؛ امّا امام با كمال خونسردی فرمود: «اوّلین نامه‌ای كه از عراق برسد، خبر مرگ خلیفه است» و این چنین هم شد.