رسید، سه حرکت شایسته انجام داد که در تثبیت موقعیت اجتماعی امام و شیعیان پرفایده بود:
نخست این که: سبّ کردن امام علی علیه السلام را که شش دهه در تمامی مناسبت‌های رسمی مانند نماز جمعه، شنیده می‌شد، ممنوع کرد.۱ پذیرش عمومی پدیده سبّ، به معنای عدم جایگاه اجتماعی برای شیعیان بود. عمر بن عبد العزیز با این فرمان، تغییر گسترده‌ای در باور‌های عمومی پدید آورد؛ چراکه حرکت او دست‌کم این پرسش را ایجاد کرد که علّت وقوع این پدیده چه بوده است؟!
اقدام دوم عمر بن عبد العزیز، بازگرداندن فدک به وارثان حضرت زهرا علیها السلام بود.۲ استدلال عمر بن عبد العزیز این بود که فدک در اختیار پیامبر صلّی الله علیه وآله بوده است و آن را برای کسی قرار داده که خدا می‌خواسته است. خلفا آن را به دست گرفتند و اکنون در اختیار من است، در حالی که از مال من نیست. بنابر این، باید بر اساس سنّت رسول خدا صلّی الله علیه وآله عمل شود.۳
چنان که در جای خود گفته شده، فدک یکی از منابع مالیِ اهل بیت به شمار می‌رفت و علاوه بر آن، دارای جایگاهی خاص در فرهنگ شیعه به عنوان الگوی مبارزه بود. از همین رو، بازگرداندن آن به اهل بیت، علاوه بر تثبیت حقّانیت اهل بیت علیهم السلام در دوره پیشین، مخصوصاً دوره خلیفهٔ اوّل و دوم، در تقویت پشتوانهٔ اقتصادی و پایگاه اجتماعی آنان نیز مؤثّر واقع شد.
سومین اقدام عمر بن عبد العزیز، دستور تدوین و کتابت حدیث بود که بیشترین بازتاب آن نیز در مدینه بوده است. این اقدام در حالی صورت
