۷۵ و ۷۶ سوره حج، ابتدا به گزینش برخی فرشتگان و انسانها از سوی خدا تصریح شده و سپس به مراقبت خدا نسبت به عملکرد انبیای برگزیده توجه داده شده، تا تضمین الهی برای عصمت آنان را بیان کند. این مراقبت با تقوای کامل فرستادگان الهی و معصومان منافات ندارد بلکه مکمل، قطعیکننده و تضمینکننده آن است. ازاینرو هم ترک گناه از سوی معصوم، ارادی و مستند به خود اوست و هم برگزیدن، کار خدا و مستند به خدا و البته ضامن سلامت تلاش پیامبران در اجرای مأموریت محوله به آنان است.۱ اصطفا درباره پیامبر اسلام در روایات نیز به کار رفته است.۲
نمونه آیاتی که تعبیر اجتبا در آن به کار رفته، این آیه است: (وَمِنْ آبائِهِمْ وَذُرِّیاتِهِمْ وَإِخْوانِهِمْ وَاجْتَبَیناهُمْ وَهَدَیناهُمْ إِلی صِراطٍ مُسْتَقیمٍ).
نمونهای از آیاتی۳ که در آنها کلمه «اختیار» به کار رفته و بر گزینش الهی
1.. ر.ک: الجن: ۲۸ و الطباطبائی، المیزان، ج۱۴، ص۴۱۰.
2.. مانند سخن امیر مؤمنان علیه السّلام در خطبه جنگ صفین: «وَأَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیک لَهُ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ أَرْسَلَهُ بِالْهُدی وَدِینِ الْحَقِّ ارْتَضَاهُ لِذَلِک وَکانَ أَهْلَهُ وَاصْطَفَاهُ علی جَمِیعِ الْعِبَادِ لِتَبْلِیغِ رِسَالَتِهِ وَجَعَلَهُ رَحْمَةً مِنْهُ علی خَلْقِهِ فَکانَ کعِلْمِهِ فِیهِ رَءُوفاً رَحِیماً أَکرَمَ خَلْقِ اللَّهِ حَسَباً وَأَجْمَلَهُ مَنْظَراً وَأَسْخَاهُ نَفْساً وَأَبَرَّهُ بِوَالِدٍ وَأَوْصَلَهُ لِرَحِمٍ وَأَفْضَلَهُ عِلْماً وَأَثْقَلَهُ حِلْماً وَأَوْفَاهُ بِعَهْدٍ وَآمَنَهُ علی عَقْدٍ لَمْ یتَعَلَّقْ علیهِ مُسْلِمٌ وَلَا کافِرٌ بِمَظْلِمَةٍ قَطُّ بَلْ کانَ یظْلَمُ فَیغْفِرُ وَیقْدِرُ فَیصْفَحُ وَیعْفُو حَتَّی مَضَی صَلَّی اللَّهُ علیهِ مُطِیعاً لِلَّهِ صَابِراً علی مَا أَصَابَهُ مُجَاهِداً فِی اللَّهِ حَقَّ جِهادِهِ حَتَّی أَتَاهُ الْیقِینُ صلی الله علیه و آله» (المنقری، وقعة صفین، ص۳۱۴).
3.. همچنین ر.ک: دخان: ۳۲ (به ضمیمه حدیث ذیل آن در: الحسینی الأسترآبادی الغروی، تأویل الآیات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهرة، ص۵۵۶) و قصص: ۶۸ (و روایلات ذیل آن: ثقفی، الغارات، ج۱، ص۱۱۵؛ الکلینی، الکافی، ج۱، ص۲۰۱؛ الخراز القمی الرازی، کفایة الأثر فی النص علی الأئمة الإثنی عشر، ص۱۹۹؛ ابن شعبة حرانی، تحف العقول، ص۳۲۹).
