51
تصویر شر در دستگاه معنایی قرآن

ج - هیچ وابستگی و ارتباطی در جمله، نباید ناتمام باشد. اگر وابستگی‏ها بین سازه‏ها ناتمام باشند، معنایی کامل در ذهن شنونده نقش نمی‏بندد.۱

سوسور (۱۸۵۷ - ۱۹۱۳) زبان‏شناس سوئیسی، زبان را به بازی شطرنج تشبیه می‏کند.۲ او معتقد بود مهره‏های شطرنج دو ویژگی کاملاً متضاد دارند. از سویی این دانه‏ها تحت قانون خاصی کاملاً قانون‏مند رفتار می‏کنند و از سوی دیگر بازیکن می‏تواند به صورتی آزاد ترکیبات بی‏شماری را به وجود آورد.۳ مهره‏های شطرنج نه به خاطر کیفیت ذاتی‏شان، بلکه به دلیل عملکردشان در ارتباط با مهره‏های دیگر ارزیابی می‏شوند.

زبان یا همان واژگان به هم مرتبط، نمود خارجی و عینی مفاهیم به‏هم‏پیوسته و نظام‏مند از جهان‏بینی متکلم است. ازاین‏رو می‏توان از معناشناسی متن یک متکلم یا یک قوم و ملت به شناخت جهان‏بینی آن قوم یا فرد دست یافت.۴ انسجام و پیوستگی معنای زبان نشان می‏دهد که جهان‏بینی یک قوم از نظام و پیوستگی برخوردار است.۵ به عبارت دیگر، همان انتظام و پیوستگی که در جهان‏بینی وجود دارد، منشأ نظام زبانی موجود خواهد بود.

از این رهگذر نباید واژگان را تعدادی کلمات ازهم‏گسسته و منعزل از یکدیگر انگاشت که هیچ‏گونه ارتباطی بین آنها وجود ندارد؛ بلکه بین واژگان

1.. سورن، تاریخ زبان شناسی، ص۹۸.

2.. مشکات‏الدینی، سیر زبان شناسی، ص۸۵.

3.. قائمی‏نیا، بیولوژی نص، ص۵۳۲ - ۵۳۳.

4.. ایزوتسو، خدا و انسان در قرآن، ص۴.

5.. این موضوع درباره پدیدآورندگان زبان صادق است؛ زیرا هیچ‏گاه زبان را یک فرد به‏تنهایی نمی‏سازد تا اینکه امکان بی‏انتظامی در آن به وجود آید. زبان برآیند افکار و اندیشه‏ها و تمایلات و خواسته‏های ملت‏هاست که در مجموع و روی‏هم‏رفته نظمی نسبتاً پایدار می‏سازد و از هماهنگی و سازواری نسبی برخوردار است. ازاین‏روست که می‏توان از طریق زبان به جهان‏بینی نظام‏مند صاحبان آن زبان پی برد.


تصویر شر در دستگاه معنایی قرآن
50

است که توسط زبان‏شناس تدوین و منظم می‏گردد.۱

ویلسون نیز زبان را قراردادی می‏داند. نشانه زبانی یا صورت آوایی همان دال است و معنا همان مدلول که میان آنها رابطه‏ای مهم برقرار است. این مطلب را همه زبان‏شناسان قبول دارند؛ زیرا اگر بین دال و مدلول رابطه‏ای نباشد نمی‏توان از الفاظ زبان، به معنا پی برد. اینکه ما از نشانه‏های زبانی به معنا انتقال می‏یابیم دلیلی بر وجود ارتباط بین لفظ و معنا است. این قسم از ارتباط را کسانی مانند سوسور نیز که زبان را مجموعه‏ای از نشانه‏های قراردادی ازپیش‏تعیین‏شده می‏دانند می‏پذیرند.۲

زبان در عین اینکه مجموعه‏ای سیستماتیک و منظم است، بین اعضای آن رابطه وجود دارد و هنر بزرگ در معناشناسی، کشف این ارتباطات و تحلیل معنا از لابه‏لای روابط بین مجموعه است.

برخی زبان‏شناسان معتقدند زمانی معنای کامل در ذهن شنونده نقش می‏بندد که سه شرط محقق گردد:

الف - جمله دارای حمل و اسناد باشد. هر ساختار کاملی از زبان، بیان تصور ذهنی متکلم است. این تصور ذهنی تشکیل‏شده از حمل و اسناد است. وقتی متکلم قصد دارد این حمل و اسناد را به شنونده منتقل سازد، باید آن را در قالب سازه‏ها پیاده کند. لذا باید همان‏گونه که تصور ذهنی او دارای حمل و اسناد است، سازه‏های او نیز دارای حمل و اسناد باشند.

ب - باید بین سازه‏ها و دلالت‏ها سازگاری برقرار باشد. همان‏گونه که خوش‏ریختی بین سازه‏ها ضرورت دارد، وجوه دلالت نیز باید با هم سازگار باشند.

1.. اسمیت و ویلسون، زبان‏شناسی نوین، ص۳۹.

2.. شریفی پورشیرازی و رحیمیان، زبان شناسی، ص۸۶.

  • نام منبع :
    تصویر شر در دستگاه معنایی قرآن
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1399
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3013
صفحه از 347
پرینت  ارسال به