فرزندان آدم، در وقت هر نماز و در هر مسجدی آرایش و زینتتان را برگیرید، و بخورید و بیاشامید ولی اسراف نکنید، که او اسراف‏کنندگان را دوست ندارد).^۱ خلاصه آیاتی که در آنها از انسان تعبیر به «بنی‏آدم» شده، به نحوی با صفات مدح و ذم او در ارتباط‏اند و او را با صفاتی یا بدون صفاتی آراسته می‏داند.

اما آیاتی که در آنها از واژه «الناس» استفاده شده معمولاً به انسان به عنوان لا بشرط توجه دارند. به عبارتی هیچ‏گونه التفاتی به صفات مدح یا ذم انسان نمی‏شود: (وَلا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْیاءَهُم؛ و کالاهای مردم را کم ندهید و در روی زمین مفسدانه حرکت نکنید).^۲ همچنین است آیه (أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنْسَوْنَ أَنْفُسَکم؛ آیا مردم را به نیکی فرمان می‏دهید و خود آن را فراموش می‏کنید).^۳ البته آیاتی که در مذمت انسان صحبت می‏کنند و در آنها از واژه «الناس» استفاده شده کم نیستند؛ آیاتی که بیشتر مردم را بی‏ایمان معرفی می‏کنند: (وَلکنَّ أَکثَرَ النَّاسِ لا یؤْمِنُونَ).^۴ حتی در موردی واژه «الناس» را در کنار چهارپایان و دوآب می‏آورد: (وَمِنَ النَّاسِ وَالدَّوَابِّ وَالْأَنْعامِ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُهُ کذلِک إِنَّما یخْشَی اللَّهَ مِنْ عِبادِهِ الْعُلَماء؛ و از مردم و جنبندگان و چهارپایان نیز انواع متعدد و رنگ‏های مختلف وجود دارد. چنین است، جز این نیست که از میان بندگان خدا تنها دانشمندان از او می‏ترسند).^۵ این آیه مردم را به دو گونه ترسان از خداوند و بی باک در برابر او معرفی می‏نماید و کسانی را که در مقابل خداوند بی‏باکی نشان می‏دهند با واژه «الناس» ذکر نموده و آنها را کنار دوآب و انعام قرار می‏دهد. معدود آیاتی از قرآن هستند که در آنها مدحی از انسان شده و برایش از واژه «الناس»

اما آیاتی که در آنها از واژه «بنی‏آدم» استفاده شده در صدد بیان مدح و کرامتی برای انسان است: (وَلَقَدْ کرَّمْنا بَنی آدَمَ وَحَمَلْناهُمْ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّیباتِ وَفَضَّلْناهُمْ عَلی کثیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضیلا؛ و حقّا که ما فرزندان آدم را کرامت و شرافت بخشیدیم، و آنها را در خشکی و دریا سوار کردیم و آنها را از انواع پاکیزه‏ها روزی گردانیدیم، و آنها را بر بسیاری از آفریده‏های خود برتری کامل دادیم).^۱ برخی از این دسته آیات نیز در صدد بیان رفتاری نیکو از انسان هستند: (وَاِدݩݐݨْ اَحݦݐݨَݡذَݡ رَبُّكَ مِنݨْ بَنٖیٓ ءاٰدَمَ مِنݨْ ظُهݧُورݫِݣݣهݫݫݫِمْ ذُرِّیَّٮݧݧݨݑَهݧُمْ وَاَشݨْهݧَݡدݧَݡهُمݨْ عَلٰٓى اَںݧݩݐݨْڡݧݐُسِهِمْ اَلݧݩَسْتُ بِرݦَبِّكُمْ قاٰلُوا بَلٰى؛ و آنگاه که پروردگار تو از بنی آدم، از صلبشان اولادشان را برگرفت و آنها را بر خودشان گواه گرفت که آیا من پروردگار شما نیستم گفتند بلی).^۲ ‏حتی برخی آیات که در آنها واژه «بنی آدم» آمده و در آنها بیان صفت مدح نگردیده، توصیه به خیر و خوبی می‏شوند: (یاٰ بَنٖیٓ ءاٰدَمَ قَدْ اَنْزَلْناٰ عَلَیْكُمْ لݫِٮݫݫݓاٰسًا یݧݩُواٰݣݣرݪٖݣݣی سَوْءاٰتِكُمْ وَرݭٖىݫݬݔسݩݩݒًا وَلݠݬݫِٮݫݫݓاٰسُ التَّٯݑݨݧْوݧݨٰى ذٰلِكَ خَیݩݩرٌ؛ ای فرزندان آدم، به یقین بر شما لباسی که عورت‏های شما را بپوشاند و لباسی که زیب و زیور شما باشد، نازل کردیم و البته لباس تقوی بهتر است).^۳ و در برخی از آنها پرهیز از کار بد شده است (یا بَنی آدَمَ لا یفْتِنَنَّکمُ الشَّیطانُ؛ ای فرزندان آدم، مبادا شیطان شما را بفریبد).^۴ (یا بَنی آدَمَ أَنْ لا تَعْبُدُوا الشَّیطانَ؛ ای فرزندان آدم، آیا به شما سفارش نکردم که شیطان را نپرستید).^۵ و یا در آن آیات هم توصیه به خوبی شده و هم پرهیز از کار زشت می‏گردد: (یا بَنی آدَمَ خُذُوا زینَتَکمْ عِنْدَ کلِّ مَسْجِدٍ وَکلُوا وَاشْرَبُوا وَلا تُسْرِفُوا؛ ای