اصلی معناشناسی این است که بررسی کند که برای مثال، معنای کلمه «مجرّد» از چه مفاهیم اولیه‌ای تشکیل شده است و زمانی که آن معنای پایه کشف شد به‌گونه‌ای معنای کلمه «عزب» را به همان مفاهیم پایه ارجاع یا تغییر دهد.

معناشناسی شناختی

مکتب معناشناسی‌‌شناختی به یک معنا روش‌های پیشین را تکمیل می‌کند و از کارایی بیشتری برخوردار است و برای مطالعات دینی نسبت به جریان‌های دیگر سودمندی بیشتری دارد. معناشناسی ‌‌شناختی در درجه اول از تحقیقاتی که درباره مغز انسان صورت گرفته پدید آمد و این‌که مغز و دستگاه عصبی انسان چگونه کار می‌کنند. به تدریج، دیدگاه‌هایی که در این زمینه مطرح می‌شد به زبان‌‌شناسی نیز گسترش پیدا کرد و پرسش‌هایی در رابطه زبان و مغز بشر، رابطه زبان با تجربه بصری و شنیداری بشری پدیدار شد.^۱ به تدریج، پاسخ به این پرسش‌ها به پیدایش معناشناسی ‌‌شناختی انجامید. زبان‌شناسان این فاز از معناشناسی را نوعی انقلاب تلقی می‌کنند که جهش خاصی در مباحث زبان‌شناسی پدید آورد که پس از دوره‌ای طولانی در زبان‌شناسیِ آمریکا از سوی شاگردان چامسکی شکل گرفت.

ادعاهای معناشناسی شناختی

انعطاف‌پذیری معنا

ادعای نخست، زبان‌شناسان‌‌شناختی این است که معنا انعطاف‌پذیر است. معنا را نباید یک بسته مهر شده در نظر گرفت. برخلاف معناشناسی سازه‌ای که اعتقاد داشت معنای یک واژه برای مثال چهار مؤلفه دارد و اگر این مؤلفه‌ها را با هم ترکیب

است؛ بنابراین، نوعی ابهام در معنای این واژه پدید می‌آید. در معنای این واژه اطلاعاتی از کاربردهای زبانی به دست می‌آید. دسته‌ای از مصادیق مشخص می‌شود و دسته‌ای از واژه‌ها در واقع، رفع ابهام از واژه مورد نظر می‌کنند. بر اساس نظریه معناشناسی زایشی این دو دسته را باید با فرمول‌های منطقی نشان داد.

معناشناسی نوساختارگرا

مکتب دیگری که در مجموعه مکاتب معناشناختی وجود دارد معناشناسی نوساختارگراست. ساختارگرایی سه جریان عمده داشت. معناشناسی سازه‌ای، معناشناسی میدانی و معناشناسی نسبتی. می‌توان به طور تقریبی ادعا کرد که معناشناسی ساختارگرا نوعی معناشناسی نسبتی است که نسبت میان واژه‌ها را تعیین می‌کند و به طور عمده به واژه‌های همنشین و جانشین می‌پردازد. به یک معنا می‌توان گفت گوهر معناشناسی ساختارگرا تعیین نسبت معنایی درون یک زبان است و این‌که چه نسبت‌های معنایی وجود دارد و یک واژه با چه واژه‌هایی نسبت برقرار می‌کند و چه واژه‌هایی می‌توانند جایگزین یک واژه شوند. جریان‌های بعدی که در معناشناسی ظهور و بروز پیدا کرده‌اند این نوع از معناشناسی را تکمیل یا نقد می‌کنند. معناشناسی نوساختارگرا نیز به نوعی ساختارگرایی کلاسیک را تقویت می‌کند. ادعای اصلی برخی جریان‌های نوساختارگرا این است که برای تعیین معانی واژه‌ها درست نیست که مانند معناشناسی زایشی اطلاعات درختواره‌ای را به دست آوریم و درست نیست که معنا را به بدیهیات معنایی برگردانیم. ادعای یکی از جریان‌های مهم معناشناسی نوساختارگرا که در اصطلاح به آن «معناشناسی طبیعی» می‌گویند این است که یکسری معانی بدیهی و اولیه وجود دارد که به‌صورت تعریف شده در ذهن انسان وجود دارند. معنای هر واژه را قصد داشته باشیم کشف کنیم باید به‌گونه‌ای به معانی پایه یا اولیه باز گرداند. از این‌رو، پروژه