283
میدان‌های معنایی در کاربست قرآنی

استدلال می‌کنند که اگر ایزوتسو به طور کارآمد از این منابع استفاده می‌کرد (فروق و ترادف) نتیجه‌گیری‌هایش بسیار متفاوت‌تر و غنی‌تر می‌شد.

مسئله دیگر بازشناسی پر اشتباه ایزوتسو از کلمات مرتبط با حروف ربط (العطف) به‌عنوان هم‌معناست. العطف مستلزم تفاوت یا مغایرت است، اما گویا ایزوتسو از این قاعده بلاغیِ ساده آگاه نبوده است. به علاوه اگر واژه‌های متقارب با هم با حرف ربط «واو» ذکر شوند، نمی‌توانند هم‌معنا یا مترادف باشند. به اعتقاد کارا، وقتی ایزوتسو هم‌معنایی را به دو یا چند واژه بر مبنای حروف ربط نسبت می‌دهد، این انتساب در بلاغت یک عیب به حساب می‌آید. خلاصه این‌که این دانشمندان بارها نارضایتی‌شان را از تحلیل‌های معناشناختی ایزوتسو، مبنای گزینش‌گری او، عدم در نظر گرفتن منابع سنتی، اشتباهات فنی جدی، مشاهدات محدود از بافت قرآنی و... بیان کرده‌اند. آنان استدلال می‌کنند که ایزوتسو از ابزارهای هرمنیوتیکی بیگانه در تحلیل معناشناختی‌اش استفاده می‌کند و نتیجه می‌گیرند که تحلیل‌های او گاهی نه‌تنها مفاهیم قرآنی را روشن نمی‌سازند، بلکه بیشتر این مفاهیم را مبهم می‌سازند.کتاب‌نامه بخش اول و خاتمه


میدان‌های معنایی در کاربست قرآنی
282

به اعتقاد کارا، رویکرد ایزوتسو به مفهوم ترادف بسیار مسئله‌ساز است و آسان نیست که به تصویری منسجم بر مبنای روش‌شناسی او دست یابیم. اول از همه تعریف ترادف در تحلیل ایزوتسو بسیار شفاف است. در زبان عربی شرایطی خاص برای مترادف خواندن کلمات بر مبنای مشابهت و تضاد وجود دارد. همراه ساختن تصادفیِ برخی لغات از سوی او با ترادف به طور خودکار بر نتایجش در بافت تحلیل معناشناختی وی تأثیرگذار است. به علاوه ایزوتسو گاه با توصیف هم‌معناییِ واژه‌ها به‌عنوان کامل، بی‌نقص یا دقیق، تقریباً برابر، نزدیک یا تقریباً مشابه یا ناقص در ارجاع به یک خوشه واژگانی واحد، خود را نقض می‌کند. کارا و رضا داد مثال‌های فراوانی را ارائه می‌دهند از این‌که ایزوتسو چگونه یک قاعده بسیار بنیادین را در ارتباط با مفهوم هم‌معنایی نادیده می‌گیرد. برای مثال، منکر، شرّ، سیئه و خبیثه واژه‌های متقارب هستند. واژه‌های متضاد آنها به ترتیب معروف، خیر، حسنه و طیبه هستند. اگر متضاد منکر، معروف باشد، دیگر واژه‌های حسنه، خیر و طیبه مقابل منکر و متقارب معروف هستند. ایزوتسو مکررا تضاد را با تقابل اشتباه می‌گیرد و این اشتباه به نادیده‌انگاشتن تفاوت‌های میان عام و خاص، یا بسیاری دیگر از درجات رنگ‌های دیگر در اختلافات جزئی واژه‌ها می‌انجامد؛ سوم، این‌که ایزوتسو عموماً در تعیین واژه‌های متقارب بسیار گزینشی عمل می‌کند. برای مثال، در قرآن کریم ۲۶ کلمه به مفهوم ترس اشاره می‌کنند که ایزوتسو تنها ۶ مورد از آنها را به حساب آورده است. به علاوه، در نظر نگرفتن پیشینه معجم، خصائص، وجوه، نظائر، ترادف و فروق به همراه غفلت او از تفسیر کلاسیک به‌عنوان اشتباه نظری جدی در تحلیل او به شمار می‌رود.

جالب این‌که ایزوتسو به ندرت از تفاسیر رازی و بیضاوی و بترس بوستانی - معجم دانشمند لبنانی قرن نوزدهم - استفاده می‌کند. به عقیده البیرک، دلیل اصلی ایزوتسو برای این کاربردِ محدود تأئید نتیجه‌گیری‌هایش است. این دانشمندان

  • نام منبع :
    میدان‌های معنایی در کاربست قرآنی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 6406
صفحه از 296
پرینت  ارسال به