وَالْانجِیلَ)۱ و همچنین آیه ۱۱۰ سورهٔ مائده از زمرهٔ این آیاتاند. تأویل احادیث در آیه (وَعَلَّمْتَنىِ مِن تأویل الْأَحَادِیث)۲ و نیز آیات سورهٔ یوسف، آیه ۶، ۲۱ و ۳۷، مسئلهای است که خداوند به حضرت یوسف علیه السلام آموزش داده است.
از دیدگاه قرآنی، تنها مسائل دینی به انبیاء آموزش داده نشده است، بلکه فنون نیز از مسائلی است که انبیاء از خداوند یاد گرفتهاند، اگر آیه ۱۱۳ سوره نساء را در کنار (وَعَلَّمْناَهُ صَنْعَةَ لَبُوسٍ)۳ در نظر بگیریم و تعلیل موجود در آیه ۸۰ سوره انبیاء - تا در جنگ شما را از زخمی شدن و اذیتها حفظ نماید - را تسری دهیم و بگوییم که هدف از آموزش در امور مادی در امان ماندن از آفات دنیوی است و هدف از آموزش در امور غیر مادی در امان ماندن از آفات معنوی است، این نکته آشکار میشود که هر آنچه برای حفظ انسان در امور مادی لازم بوده و انسانها آگاه به آن نبودند و پیامبران نیز از آن اطلاع نداشتند، میتواند بهعنوان مواد آموزش مطرح شود که خداوند به انبیاء یاد داده و از طریق انبیاء به انسانها رسیده است. این احتمال را ضمیر «کُم» و تعبیر (فَهَلْ أَنتُمْ تشَکِرُونَ) که در آیه ۸۰ سوره انبیاء آمده، تقویت میکند؛ به این معنا که «حال که این صنعت به شما رسیده و فایدهاش را میبینید آیا شُکر نمیکنید».۴ علیاکبر قرشی در اینباره مینویسد:
ضمائر «کم و انتم» و تعبیر «شاکرون» حاکى از تعلیم به داوود و به نفع همگان بود، این مسئله در آیه ۱۱ سوره سبأ (أَنِ اعْمَلْ سابِغاتٍ وَ قَدِّرْ فِی السَّرْدِ) و آیه ۱۰ سوره سبأ (وَأَلَنَّا لَهُ الْحَدِیدَ) نیز آمده است.۵
1.. سورهٔ آلعمران، آیۀ ۴۸.
2.. سورهٔ یوسف، آیۀ ۱۰۱.
3.. سورهٔ انبیاء، آیۀ ۸۰.
4.. فخر رازی، مفاتیح الغیب، ج۲۲، ص۱۶۹.
5.. قرشی، تفسیر احسن الحدیث، ج۶، ص۵۳۹.