متهمان به غلو را در بصره پیگیری و رصد کرد. در این بازه زمانی، افراد قابل توجهی از این جریان در حوزه‌های حدیثی و معارفی امامیه فعال بوده‌اند و فعالیت آنان، تقریباً تا اواخر سده سوم هجری نیز تداوم یافته است.
از چهره‌های نامدار این نحله فکری می‌توان به محمدبن سلیمان‌بن عبداللّه دیلمی بصری از اصحاب امام کاظم علیه السلام و امام رضا علیه السلام اشاره کرد۱ که در اواخر سده دوم، در بصره فعالیت می‌کرده است. او اصالتاً اهل کوفه می‌باشد و پدرش ابومحمد سلیمان‌بن عبداللّه دیلمی نیز در زمره رجال امامیه قرار دارد.۲ وی به غلو‌گرایی متهم شده است و درباره وی گفته‌اند: «کان غالیاً کذاباً».۳ البته از حضور سلیمان‌بن عبداللّه دیلمی در بصره اطلاعی نداریم؛ اما فرزندش محمدبن سلیمان در بصره می‌زیسته و به بصری معروف بوده است.۴ محمدبن سلیمان دیلمی نیز همانند پدرش در معرض اتهام غلو قرار داشته، تا جایی‌که برخی عالمان امامیه با تعبیر «کان من الغلاة الکبار» از او نام برده‌اند.۵ نجاشی نیز درباره او گفته است: «ضعیف جداً لا یعول علیه فی شیء».۶
با این حال جایگاه پدر و پسر در میراث روایی امامیه، قابل توجه و پر رنگ می‌باشد و از آنان در موضوعات گوناگون از جمله فقه و عقاید، روایت نقل شده است.۷ شاید از این رو است که برخی عالمان امامیه ناچار شده‌اند، غیر از روایات
1.. شیخ طوسی، رجال، ص۳۴۳، ۳۶۳.
2.. شیخ طوسی، الفهرست، ص۱۳۸؛ نجاشی، الفهرست، ص۱۸۲.
3.. نجاشی، رجال، ص۱۸۲؛ البته ابن‌غضائری نیز از شخصی به نام سلیمان‌بن زکریای دیلمی با عنوان «کذاب، غال» یاد کرده است. (ابن‌غضائری، رجال، ص۶۷) به احتمال زیاد این فرد همان سلیمان‌بن عبداللّه دیلمی است.
4.. شیخ طوسی، رجال، ص۲۴۳، ۲۶۳؛ ابن‌شهرآشوب، معالم العلماء، ص۱۳۰.
5.. شیخ طوسی، اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۶۷۳.
6.. نجاشی، رجال، ص۳۶۵.
7.. صفار، بصائر الدرجات، ص۸۰، ۲۴۳، ۲۵۰، ۴۱۳، ۴۵۹؛ کلینی، الکافی، ج۱، ص۱۱-۱۲، ۱۵۰، ۳۰۰-۳۰۱، ۳۸۵، ۴۳۰، ج۳، ص۱۶۱، ۳۹۹، ج۴، ص۵۴۸؛ ابن‌قولویه، کامل الزیارات، ص۴۴؛ شیخ صدوق، أمالی، ص۲۷۴، ۳۰۸، ۵۰۴؛ شیخ صدوق، ثواب الاعمال، ص۱۴۶، ۲۰۸، ۲۱۰؛ شیخ طوسی، الاستبصار، ج۴، ص۲۵۶؛ شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ج۱، ص۴۱۰، ج۲، ص۱۰۹، ۱۲۲، ۲۰۳، ۲۱۱.
