احتمالاً بخشهایی از آن صحیفه یاد شده بوده است.۱ به هر روی بسیار حائز اهمیت است که برخی اصحاب امام علی علیه السلام، صحیفهای از احادیث آن حضرت را در اختیار داشته و آن را در بصره انتشار میدادند. جالبتر آنکه برخی مخالفان به سبب نقل خلاس هجری از صحیفه امام علی علیه السلام، منقولاتش را نپذیرفته و او را طرد کردهاند.۲ باید افزود که عوفبن ابی جمیله اعرابی هَجَری (م.۱۴۶ق)۳ که در منابع از او با عناوینی مانند «الامام الحافظ» و «من علماء البصره» یاد شده است، ۴ از جمله راویان منقولات خلاس هجری به شمار میرود.۵روایات ابن ابیجمیله در مصادر عامه قابل توجه است، ۶ با این حال مخالفان با تعابیری چون «رافضی، شیطان و بدعی» از او یاد کردهاند.۷
ابن ابیجمیله اعرابی ظاهراً با اصحاب شیعه در کوفه نیز مرتبط بوده است؛ از این رو گفته شده، وی از آرای کوفیان آگاهی داشته است.۸ نکته قابل توجه آنکه ابن ابیجمیله اعرابی همانند خلاسبن عمرو و رشید هجری - از اصحاب امام علی علیه السلام - از تبار هَجَریهای یمن میباشد؛۹ که این موضوع با گرایشهای شیعی
1.. ابنحنبل، مسند، ج۱، ص۱۱۰؛ بخاری، صحیح، ج۱، ص۳۶؛ ج۴، ص۳۰، ۶۷، ۶۹؛ ج۸، ص۱۴۴؛ ابنماجه قزوینی، السنن، ج۲، ص۸۸۷؛ ابن ابیداود، السنن، ج۱، ص۴۵۲؛ ابنحزم، المحلی، ج۱۰، ص۳۵۴.
2.. ابنحنبل، العلل، ج۱، ص۳۶۴؛ ابن ابیحاتم رازی، الجرح و التعدیل، ج۳، ص۴۰۲.
3.. پیشتر در بخش اعتزالگرایان بغداد از اتهام قدری بودن وی سخن گفتهایم.
4.. ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۶، ص۳۸۳-۳۸۴.
5.. ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۶، ص۳۴۷-۳۴۸؛ ابنحجر، تهذیب التهذیب، ج۳، ص۱۵۲.
6.. ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۹، ص۲۴۷.
7.. عقیلی، الضعفاء، ج۳، ص۴۲۹؛ با این حال برخی ادعا کردهاند که او از فضایل عثمان نیز روایت میکرده است. (ابنمعین، تاریخ، ج۲، ص۱۱۲). اگر این ادعا واقعیت داشته باشد. باید گفت که عوف اعرابی برای خوشایند بصریان عثمانیگرا و متعصب چنین روایاتی را نقل کرده است. وگرنه شیعیان از هر جریانی، هرگز به فضایل عثمان تن در نمیدادند.
8.. جوزجانی، احوال الرجال، ص۱۱۴.
9.. سمعانی، الانساب، ج۵، ص۶۲۷.