ج ـ فروتنى در برابر خشم پدر

۱۴۴.پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله: از جمله حقوق پدر بر فرزندش، اين است كه هنگام خشم و ناراحتى، در برابر او فروتن [و آرام]باشد.^۱

د ـ پرهيز از نافرمانى

۱۴۵.امام صادق عليه‏السلام ـ درباره سخن خداوند متعال: «و از سرِ رحمت، بال فروتنى بر آنان بگستر»: چشمانت را جز با مهربانى و دلسوزى از نگاه به آنان، پُر مكن و صدايت را بالاتر از صداى آنان و دستت را بالاتر از دستان آنان، بلند مكن و بر گام‏هاى آنان، پيشى مگير.^۲

۱۴۶.امام صادق عليه‏السلام ـ درباره سخن خداوند متعال: «محترمانه با آنان سخن بگو»: اگر تو را زدند، به آنان بگو: خداوند، شما را بيامرزد!^۳

۲ / ۳

آثار مثبت نيكى به پدر و مادر

۱۴۷.پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله: كسى كه از طولانى شدن عمر و زياد شدن

سپاس‏گزارِ (قدرشناسِ) پدر و مادرش نباشد، از خدا سپاس‏گزارى نكرده است.^۱

۲ / ۲

حقوق پدر و مادر

الف ـ نيكى كردن

«وَ قَضَى رَبُّكَ أَلاَّ تَعْبُدُواْ إِلاَّ إِيَّاهُ وَبِالْوَ لِدَيْنِ إِحْسَنًا إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِندَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلاَهُمَا فَلاَ تَقُل لَّهُمَا أُفٍّ وَ لاَ تَنْهَرْهُمَا وَ قُل لَّهُمَا قَوْلاً كَرِيمًا * وَ اخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَ قُل رَّبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِى صَغِيرًا.^۲

و پروردگارت حكم كرده كه جز او را نپرستيد و به پدر و مادر، نيكى كنيد. اگر يكى از آنان يا هر دو در كنار تو به پيرى رسيدند، ابراز ناراحتى منما و با آنان، درشتى مكن و محترمانه با آنان سخن بگو. و از مهربانى، بال فروتنى بر آنان بگستر و بگو: پروردگارا! بر آنان رحمت آور، همان گونه كه آنان در كودكى، مرا پروردند».

ب ـ به احترام برخاستن

۱۴۳.امام على عليه‏السلام: براى پدر و آموزگارت از جاى خود برخيز، هر چند فرمان‏روا باشى.^۳