45
شکوفه‌های زندگی(برگرفته از حکمت‌نامه کودک)

فصل سوم: آموزش و پرورش

۳ / ۱

زمان تربيت و ادب‏آموزى به كودك

۶۸.۱. امام على عليه‏السلام: كودك، هفت سال پرورش يابد، هفت سال ادب

1.۱ . «كودك شش ساله ، از لحاظ ذهنى نسبت به كودك دو ساله در قبول تقاضا ، درخواست ، راهنمايى و نمايش رفتارهاى ديگران كه به عنوان مدلى براى تقليد كودك عمل مى‏كنند ، يا ديگر ارتباط‏هاى كنترل مدار ، تواناتر است . به موازات رشد كودك ، اين گونه درون‏دادهاى ارتباطى به صورت فزاينده‏اى آثار جزئى و ظريفى به بار مى‏آورند . درخواست انجام رفتارهاى متوالى پيچيده ، ممكن است اين توانايى‏ها را در كودك شش ساله فرا خوانَد و او را به پاسخ وا دارد ، در حالى كه در اغلب موارد ، كودكان دو ساله ، فاقد تجهيزات شناختى براى اجابت اين گونه دستورالعمل‏ها هستند .
ارتباطات كنترلْ مدار از كودك به جانب ديگر نيز نشانگر تغييرات وابسته به سن در اوان كودكى است . كودك دو ساله ، آشكارا مى‏تواند رفتار اطرافيان خود را به شيوه‏هاى ظريف ، كنترل كند و چنين نيز مى‏كند . با وجود اين ، او هرگز نمى‏تواند همانند كودكان شش ساله ، ديگران را به گونه‏اى هدفمند با بهره‏گيرى از دستورالعمل‏هاى گاه جزئى ، كلامى ، حركات بدنى ، نمايش‏هاى جسمانى و مانند آنها به ابراز رفتارهاى مورد نظر خود ، وا دارد . سرانجام ، كودك در حال رشد ، توان مى‏يابد تا به صورتى روزافزون بر رفتار خود ، مهار زند» (رشد شناختى ، ص ۱۰۶) .


شکوفه‌های زندگی(برگرفته از حکمت‌نامه کودک)
44

گفتند: اى پيامبر خدا! در[باره] نماز، چيز تازه‏اى آمده است ؟
فرمود: «اين [سؤال]به خاطر چيست ؟».
گفتند: دو ركعت آخر را سريع خواندى.
فرمود: «آيا صداى گريه شديد كودك را نشنيديد؟».۱

۶۷.مكارم الأخلاق: معمولاً نوزاد را نزد پيامبر خدا مى‏آوردند تا براى خجستگى و مباركى او، دعا كند يا بر او نام بگذارد. ايشان، او را مى‏گرفت و به جهت تكريم خانواده‏اش، او را روى دامن خود مى‏گذاشت. گاهى كودك به ايشان بول مى‏كرد و برخى كسانى كه هنگام بول كردنْ او را مى‏ديدند، فرياد مى‏كشيدند ؛ ولى ايشان مى‏فرمود: «بول كردن او را قطع نكنيد».
از اين رو، او را رها مى‏كردند تا بول او تمام شود. سپس، دعا كردن براى او يا نام گذارى او را به انجام مى‏رساند و خانواده كودك به خاطر فرزندشان شادمان مى‏شدند، و حس نمى‏كردند كه ايشان از بول كردن كودكشان ناراحت شده باشد.
وقتى آنان مى‏رفتند، حضرت لباس خود را مى‏شست.۲

1.. صَلَّى رَسولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله الظُّهرَ وَالعَصرَ فَخَفَّفَ الصَّلاةَ فِي الرَّكعَتَينِ، فَلَمَّا انصَرَفَ قالَ لَهُ النّاسُ : يا رسولَ اللّه‏ِ أحَدَثَ فِي الصَّلاةِ شَيءٌ؟ قالَ : وما ذاكَ؟ قالوا : خَفَّفتَ فِي الرَّكعَتَينِ الأَخيرَتَينِ! فَقالَ لَهُم : أمَا سَمِعتُم صُراخَ الصَّبِيِ؟! تهذيب الأحكام : ج ۳ ص ۲۷۴ ح ۷۹۶ .

2.. كانَ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله يُؤتى بِالصَّبِيِ الصَّغيرِ لِيَدعُوَ لَهُ بِالبَرَكَةِ أو يُسَمِّيَهُ، فَيَأخُذُهُ فَيَضَعُهُ في حِجرِهِ ؛ تَكرِمَةً لِأَهلِهِ، فَرُبَّما بالَ الصَّبِيُ عَلَيهِ، فَيَصيحُ بَعضُ مَن رَآهُ حينَ بالَ، فَيقولُ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله : لا تُزرِموا بالصَّبِيِ، فَيَدَعُهُ حَتَّى يَقضِيَ بَولَهُ، ثُمَّ يُفرِغُ لَهُ مِن دُعائِهِ أو تَسمِيَتِهِ، ويَبلُغُ سُرورُ أهلِهِ فيهِ، ولا يَرَونَ أَنَّهُ يَتَأذَّى بِبَولِ صَبِيِّهِم، فَإِذا انصَرَفوا غَسَلَ ثَوبَهُ بَعدُ مكارم الأخلاق : ج ۱ ص ۶۵ ح ۶۸ .

  • نام منبع :
    شکوفه‌های زندگی(برگرفته از حکمت‌نامه کودک)
    سایر پدیدآورندگان :
    عباس پسندیده، مرتضي خوش نصيب
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 2355
صفحه از 87
پرینت  ارسال به