73
خلقت نوری پیامبر صلی الله علیه و اله و اهل البیت علیهم السلام در اندیشۀ امامیۀ نخستین

به جز سه حدیث، احادیثی‌‌‌اند که از پدرش احمد بن‌‌‌ادریس نقل می‌کند. شاهد اضافه برای وثاقت وی، آن است که در طبقه او، پدر شیخ صدوق، علی بن‌‌‌الحسین بن‌‌‌بابویه و استاد سخت‌‌‌گیر شیخ صدوق، ابن‌‌‌ولید، نیز حضور دارند که به احادیث ابن‌‌‌ادریس دسترسی داشته‌‌‌اند و تعداد روایاتشان از احمد بن‌‌‌ادریس(پدر) حتی بیش از روایات حسین بن‌‌‌احمد بن‌‌‌ادریس (پسر) از پدر است. با این حساب، حسین بن‌‌‌احمد بن‌‌‌ادریس گزینه‌‌‌ای جز دقت و ضبط در نقل احادیث پدرش پیش رو نداشته است. احمد بن‌‌‌ادریس،۱ محمد بن‌‌‌الحسین بن‌‌‌یزید۲ و حسن بن‌‌‌موسی الخشاب۳ از روات دارای توثیق و از بزرگان روات‌‌‌اند. ابن‌‌‌سماعه۴ بر مذهب واقفی و ثقه بوده و علی بن‌‌‌الحسن بن‌‌‌رباط۵ امامی مذهب و ثقه بوده است.

تنها مشکل این سند می‌‌‌تواند توثیق نشدن حسن بن‌‌‌رباط در کتب رجالی باشد؛ اما می‌‌‌دانیم که وی نویسنده یک اصل۶ یا یک کتاب۷ بوده است و از این حیث می‌‌‌توان او را فرد شاخصی دانست؛ به ویژه آنکه به همراه سه برادر دیگرش از اصحاب و روات امام اصادق علیه السلامبوده‌‌‌اند.۸ در مجموع، همان‌‌‌گونه که مامقانی بیان داشته، با توجه به امامی بودن حسن بن‌‌‌رباط و روایت شخصیت برجسته‌‌‌ای همچون ابن‌‌‌محبوب از وی می‌‌‌توان او را ملحق به حسن دانست۹ و درجه‌‌‌ای از اعتبار را را برای روایاتش قائل شد. احتمال دارد که وی این حدیث را در کتاب یا اصل خود

1.. نجاشی، رجال، ۹۲؛ شیخ طوسی، الفهرست، ص۶۴.

2.. نجاشی، رجال، ص۳۳۴.

3.. همان، ص۴۲.

4.. همان، ص۴۰.

5.. همان، ص۲۵۱.

6.. شیخ طوسی، الفهرست، ص۱۲۸.

7.. نجاشی، رجال، ص۴۶.

8.. همان؛ كشی، رجال، ص۳۶۸.

9.. مامقانی، تنقيح المقال فى علم الرجال، ج‏۱۹، ص۱۹۷.


خلقت نوری پیامبر صلی الله علیه و اله و اهل البیت علیهم السلام در اندیشۀ امامیۀ نخستین
72

معتبر دانست؛ هرچند اعتبار آن به درجه احادیثی که درباره هیچ یک از رجال سند آن اتهامی وجود ندارد، نمی‌‌‌رسد.

نتيجه: روايت به لحاظ سند معتبر است.

حدیث هفدهم

متن: «إِنَّ اللّه تَبَارَكَ وَ تَعَالَى خَلَقَ أَرْبَعَةَ عَشَرَ نُوراً قَبْلَ خَلْقِ الْخَلْقِ بِأَرْبَعَةَ عَشَرأَلْفَ عَامٍ فَهِيَ أَرْوَاحُنَا فَقِيلَ لَهُ يَا ابْنَ رَسُولِ اللّه وَ مَنِ الْأَرْبَعَةَ عَشَرَ فَقَالَ مُحَمَّدٌ وَ عَلِيٌّ وَ فَاطِمَةُ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ وَ الْأَئِمَّةُ مِنْ وُلْدِ الْحُسَيْنِ آخِرُهُمُ الْقَائِمُ الَّذِي يَقُومُ بَعْدَ غَيْبَتِهِ فَيَقْتُلُ الدَّجَّالَ وَ يُطَهِّرُ الْأَرْضَ مِنْ كُلِّ جَوْرٍ وَ ظُلْم‏».

منبع: شیخ صدوق، كمال الدين و تمام النعمة، ج‏۲، ص ۳۳۵.

سند: حُسَيْنُ بْنُ‌‌‌أَحْمَدَ بْنِ‌‌‌إِدْرِيسَ > أَبِي (احمد بن‌‌‌ادریس) > مُحَمَّدِ بْنِ‌‌‌الْحُسَيْنِ بْنِ‌‌‌يَزِيدَ الزَّيَّاتِ > الْحَسَنِ بْنِ‌‌‌مُوسَى الْخَشَّابِ > ابْنِ‌‌‌سَمَاعَةَ > عَلِيِّ بْنِ‌‌‌الْحَسَنِ بْنِ‌‌‌رِبَاطٍ > أَبِيهِ > الْمُفَضَّلِ بْنِ‌‌‌عُمَرَ > الصَّادِقُ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ علیه السلام.

اعتبار سنجی: حسین بن‌‌‌احمد بن‌‌‌ادریس را می‌‌‌توان ثقه یا ملحق به ثقه دانست؛ چراکه شیخ صدوق قریب به ۲۰۰ حدیث را از وی در کتب مختلف خود، از جمله کتاب من لایحضره الفقیه، گنجانده است. تمام احادیث وی در کتب شیخ صدوق،

  • نام منبع :
    خلقت نوری پیامبر صلی الله علیه و اله و اهل البیت علیهم السلام در اندیشۀ امامیۀ نخستین
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    1398
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    انتشارات دارالحدیث
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 19950
صفحه از 319
پرینت  ارسال به