حدیث سیزدهم

متن: «إِنَّ اللّه تَبَارَكَ وَ تَعَالَى خَلَقَنَا مِنْ نُورٍ مُبْتَدَعٍ مِنْ نُورٍ رَسَخَ ذَلِكَ النُّورُ فِي طِينَةٍ مِنْ أَعْلَى عِلِّيِّينَ وَ خَلَقَ قُلُوبَ شِيعَتِنَا مِمَّا خَلَقَ مِنْهُ أَبْدَانَنَا وَ خَلَقَ أَبْدَانَهُمْ مِنْ طِينَةٍ دُونَ ذَلِكَ فَقُلُوبُهُمْ تَهْوَى إِلَيْنَا لِأَنَّهَا خُلِقَتْ مِمَّا خُلِقْنَا مِنْهُ ثُمَّ قَرَأَ كَلَّا إِنَّ كِتابَ الْأَبْرارِ لَفِي عِلِّيِّينَ وَ ما أَدْراكَ ما عِلِّيُّونَ كِتابٌ مَرْقُومٌ يَشْهَدُهُ الْمُقَرَّبُونَ وَ إِنَّ اللّه تَبَارَكَ وَ تَعَالَى خَلَقَ قُلُوبَ أَعْدَائِنَا مِنْ طِينَةٍ مِنْ سِجِّينٍ وَ خَلَقَ أَبْدَانَهُمْ مِنْ طِينَةٍ مِنْ دُونِ ذَلِكَ وَ خَلَقَ قُلُوبَ شِيعَتِهِمْ مِمَّا خَلَقَ مِنْهُ أَبْدَانَهُمْ فَقُلُوبُهُمْ تَهْوَى إِلَيْهِمْ ثُمَّ قَرَأَ إِنَّ كِتابَ الفُجَّارِ لَفِي سِجِّينٍ وَ ما أَدْراكَ ما سِجِّينٌ كِتابٌ مَرْقُومٌ وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِين».

منبع: شیخ صدوق، علل الشرائع، ج ۱، ص ۱۱۷.

سند: عَلِيُّ بْنُ‌‌‌أَحْمَدَ > مُحَمَّدُ بْنُ‌‌‌أَبِي‌‌‌عَبْدِاللّه الْكُوفِيُّ > مُحَمَّدِ بْنِ‌‌‌إِسْمَاعِيلَ > رَفَعَه اِلی مُحَمَّدِ بْنِ‌‌‌سِنَانٍ > زَيْدٍ الشَّحَّامِ > أَبِي‌‌‌عَبْدِاللّه علیه السلام.

اعتبار سنجی: این روایت به دلیل مرفوع بودن ضعیف است.

حدیث چهاردهم

متن: «دَخَلْتُ عَلَى أَبِي عَبْدِاللّه علیه السلاموَ مَعِي رَجُلٌ مِنْ أَصْحَابِنَا فَقُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاكَ يَا ابْنَ رَسُولِ اللّه إِنِّي لَأَغْتَمُّ وَ أَحْزَنُ مِنْ غَيْرِ أَنْ أَعْرِفَ لِذَلِكَ سَبَباً فَقَالَ أَبُو عَبْدِاللّه علیه السلامإِنَّ ذَلِكَ الْحَزَنَ وَ الْفَرَحَ يَصِلُ إِلَيْكُمْ مِنَّا لِأَنَّا إِذَا دَخَلَ عَلَيْنَا حُزْنٌ أَوْ سُرُورٌ كَانَ ذَلِكَ دَاخِلًا عَلَيْكُمْ لِأَنَّا وَ إِيَّاكُمْ مِنْ نُورِ اللّه عَزَّوَجَلَّ فَجَعَلَنَا وَ طِينَتَنَا وَ طِينَتَكُمْ وَاحِدَةً وَ لَوْ تُرِكَتْ طِينَتُكُمْ كَمَا أُخِذَتْ لَكُنَّا وَ أَنْتُمْ سَوَاءً وَ لَكِنْ مُزِجَتْ طِينَتُكُمْ بِطِيْنَةِ أَعْدَائِكُمْ فَلَوْ لَا ذَلِكَ مَا أَذْنَبْتُمْ ذَنْباً أَبَداً قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ أَ فَتَعُودُ طِينَتُنَا وَ نُورُنَا كَمَا بَدَا فَقَالَ إِي وَ اللّه يَا عَبْدَاللّه أَخْبِرْنِي عَنْ هَذَا الشُّعَاعِ

کلینی در کافی ۲۸۲ روایت را از طریق ابوسمینه نقل کرده که ۱۴۶ روایت از آنها به واسطه احمد بن‌‌‌محمد بن‌‌‌خالد برقی از ابوسمینه نقل شده است. این میزان از روایات، حکایت می‌‌‌کند که هم برقی و هم کلینی به روایات او اعتماد داشته‌‌‌اند. بدین ترتیب، می‌توان گفت که اولاً همه محدثان قمی به ابوسمینه بی‌‌‌اعتماد نبودند و ثانیاً بدگمانی برخی از ایشان به معنای احتیاط بیشتر در نقل روایات او بوده، نه کنار گذاشتن آنها. از این رو، می‌‌‌توان حدس زد که آن دسته از روایات وی که از صافی ایشان عبور کرده و به دست ما رسیده، از جمله روایت کنونی، از نظر ایشان در معرض اتهام ضعف یا غلو قرار نداشته است.^۱

راوی بعد محمد بن‌‌‌الفضیل نویسنده کتابی است که جمعی از راویان آن را نقل کرده‌‌‌اند.^۲ شیخ طوسی بدون آنکه خود تأیید کند، گزارش می‌‌‌کند که برخی او را متهم به غلو می‌‌‌کردند.^۳ به نظر می‌‌‌رسد اعتماد محدثان بزرگی همچون حسین بن‌‌‌سعید اهوازی (۹۷ روایت در کتب اربعه) و محمد بن‌‌‌اسماعیل بن‌‌‌بزیع (۱۱۶ روایت در کتب اربعه) به محمد بن‌‌‌فضیل و نقل روایات از او می‌‌‌تواند شاهدی کافی برای اعتبار وی باشد.

ابوحمزه ثمالی، راوی مستقیم از امام علیه السلامرا نیز نجاشی^۴ و طوسی^۵ توثیق کرده‌‌‌اند.

نتيجه: روايت به لحاظ سند معتبر است.