57
خلقت نوری پیامبر صلی الله علیه و اله و اهل البیت علیهم السلام در اندیشۀ امامیۀ نخستین

جعفر الصادق علیه السلام.

اعتبار سنجی: از افراد واقع در این سند، احمد بن‌‌‌محمد العاصمی،۱ محمد بن‌‌‌الحسین،۲ صفوان بن‌‌‌یحیی،۳ عبداللّه بن‌‌‌مسکان۴ و ابوبصیر۵ دارای وجاهت و توثیق‌‌‌اند. مجهول بودن محمد بن‌‌‌عبدالخالق اشکالی ایجاد نمی‌‌‌کند؛ چراکه در طبقه او ابوبصیر نیز قرار دارد.

تنها اشکالی که ممکن است در این سند به چشم بخورد، حضور منصور بن‌‌‌العباس است. نجاشی منصور بن‌‌‌العباس را مؤلف کتاب بزرگی با عنوان نوادر معرفی کرده و او را «مضطرب الامر» دانسته است.۶ تعبیر مضطرب الامر در نجاشی می‌‌‌تواند هم بر اضطراب در مذهب و هم اضطراب در حدیث دلالت داشته باشد؛ چراکه نجاشی یکی از روات به نام معلی بن‌‌‌محمد را مضطرب الحدیث و المذهب دانسته است.۷ به نظر آیت‌‌‌اللّه خویی هیچ کدام از اضطراب در مذهب و اضطراب در حدیث که نجاشی به این راوی نسبت داده منافاتی با وثاقت ندارد.۸ در تأیید عدم منافات اضطراب در مذهب با وثاقت می‌‌‌توان از خود نجاشی شاهد آورد، آنجا که در وصف یکی از روات به نام ابوعبداللّه البوشنجي گفته است: «كان عراقيا مضطرب المذهب و كان ثقة فيما يرويه».۹‏ اضطراب در روایت نیز با

1.. نجاشی، رجال، ص۹۳؛ شیخ طوسی، الفهرست، ص۶۷.

2.. نجاشی، رجال، ص۳۳۴؛ شیخ طوسی، رجال، ص۳۷۹.

3.. نجاشی، رجال، ص۱۹۷؛ شیخ طوسی، الفهرست، ص۲۴۱.

4.. نجاشی، رجال، ص۲۱۴؛ شیخ طوسی، الفهرست، ص۲۹۴.

5.. نجاشی، رجال، ص۴۴۱.

6.. همان، ص۴۱۳.

7.. همان، ص۴۱۸.

8.. خویی، معجم‏ رجال ‏الحديث، ج۱۸، ص۳۵۱.

9.. نجاشی، رجال، ص۶۸.


خلقت نوری پیامبر صلی الله علیه و اله و اهل البیت علیهم السلام در اندیشۀ امامیۀ نخستین
56

بهبهانی،۱ مازندرانی،۲ ملاعلی علیاری،۳ مامقانی،۴ شوشتری۵ و خویی۶ مفضل را ممدوح و ثقه معرفی کرده‌‌‌اند.۷

نتیجه: روایت به لحاظ سندی معتبر است.

حدیث نهم

متن: «... إِنَّ عِنْدَنَا سِرّاً مِنْ سِرِّ اللّه وَ عِلْماً مِنْ عِلْمِ اللّه أَمَرَنَا اللّه بِتَبْلِيغِهِ فَبَلَّغْنَا عَنِ اللّه عَزَّوَجَلَّ مَا أَمَرَنَا بِتَبْلِيغِهِ فَلَمْ نَجِدْ لَهُ مَوْضِعاً وَ لَا أَهْلًا وَ لَا حَمَّالَةً يَحْتَمِلُونَهُ حَتَّى خَلَقَ اللّه لِذَلِكَ أَقْوَاماً خُلِقُوا مِنْ طِينَةٍ خُلِقَ مِنْهَا مُحَمَّدٌ وَ آلُهُ وَ ذُرِّيَّتُهُ علیه السلاموَ مِنْ نُورٍ خَلَقَ اللّه مِنْهُ مُحَمَّداً وَ ذُرِّيَّتَهُ وَ صَنَعَهُمْ بِفَضْلِ رَحْمَتِهِ الَّتِي صَنَعَ مِنْهَا مُحَمَّداً وَ ذُرِّيَّتَهُ فَبَلَّغْنَا عَنِ اللّه مَا أَمَرَنَا بِتَبْلِيغِهِ فَقَبِلُوهُ وَ احْتَمَلُوا ذَلِكَ فَبَلَغَهُمْ ذَلِكَ عَنَّا فَقَبِلُوهُ وَ احْتَمَلُوهُ».

منبع: کلینی، الکافی، ج۱، ص ۴۰۲.

سند: أَحْمَدُ بْنُ‌‌‌مُحَمَّدٍ العاصمی > مُحَمَّدِ بْنِ‌‌‌الْحُسَيْنِ > مَنْصُورِ بْنِ‌‌‌الْعَبَّاسِ > صَفْوَانَ بْنِ‌‌‌يَحْيَى > عَبْدِاللّه بْنِ‌‌‌مُسْكَانَ > مُحَمَّدِ بْنِ‌‌‌عَبْدِالْخَالِقِ وَ أَبِی‌‌‌بَصِيرٍ > أَبُوعَبْدِاللّه

1.. وحید بهبهانی، تعلیقة علي منهج المقال، ص۳۴۰-۳۴۱.

2.. حائری مازندرانی، منتهى المقال في أحوال الرجال، ج‏۶، ص۳۱۰- ۳۱۸.

3.. علیاری تبریزی، بهجة الآمال في شرح زبدة المقال، ج‏۷، ص۷۰-۸۰.

4.. مامقانی، تنقيح المقال فى علم الرجال، ج‏۳، ص۲۳۷- ۲۴۲.

5.. شوشتری، قاموس الرجال، ج‏۱۰، ص۲۰۵-۲۱۵.

6.. خویی، معجم رجال الحدیث، ج۱۸، ص۲۹۰- ۳۰۴.

7.. برای نقد دیدگاه رجالیان متأخر نک: طلوع هاشمی، «بازخوانی دیدگاه رجال‌‌‌شناسان متقدم و متأخر درباره مفضل بن‌‌‌عمر جعفی»، برای تأیید دیدگاه رجالیان متأخر و نقد ضمنی نقد فوق نک: حیدری، «مفضل بن‌‌‌عمر و جریان تفویض».

  • نام منبع :
    خلقت نوری پیامبر صلی الله علیه و اله و اهل البیت علیهم السلام در اندیشۀ امامیۀ نخستین
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    1398
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    انتشارات دارالحدیث
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 19955
صفحه از 319
پرینت  ارسال به