293
خلقت نوری پیامبر صلی الله علیه و اله و اهل البیت علیهم السلام در اندیشۀ امامیۀ نخستین

کتاب‌نامه

۱. ابن ابی شیبه، عبداللّه بن‌‌‌محمد بن ‌‌‌إبراهيم بن‌‌‌عثمان بن‌‌‌خواستي العبسي، المصنف في الأحاديث والآثار، المحقق كمال يوسف الحوت، الریاض: مكتبة الرشد، ۱۴۰۹ق.

۲. ابن النجار، ذيل تاريخ بغداد، بیروت: دارالكتب العلمية، بی‌‌‌تا.

۳. ابن طاووس، على بن‌‌‌موسى، إقبال الأعمال، تهران: دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۹ق.

۴. ابن عدی، عبداللّه بن‌‌‌عدی بن‌‌‌عبداللّه بن‌‌‌محمد أبوأحمد الجرجانی، الكامل في ضعفاء الرجال، تحقيق يحيى مختار غزاوي، بیروت: دار الفكر، ۱۴۰۹ق/ ۱۹۸۸م.

۵. ابن‌‌‌المشهدی، محمد بن‌‌‌جعفر، المزار الکبیر، تحقیق قیومی اصفهانی، قم: جامعه مدرسین، ۱۴۱۹ق.

۶. ابن‌‌‌المغازلي، علي بن محمد أبوالحسن الواسطي المالكي، مناقب أميرالمؤمنين علی بن‌‌‌أبی‌‌‌طالب رضي‌اللّه عنه، تحقیق أبوعبدالرحمن تركي بن‌‌‌عبداللّه الوادعي، صنعاء: دار الآثار، ۱۴۲۴ ق/ ۲۰۰۳ م.

۷. ابن‌‌‌بطريق، يحيى بن‌‌‌حسن، عمدة عيون صحاح الأخبار في مناقب إمام الأبرار، قم: مؤسسة النشر الاسلامي‏، ۱۴۰۷ق.

۸. ابن‌‌‌تیمیه، تقی‌‌‌الدين أبوالعباس أحمد بن‌‌‌عبدالحليم الحراني، مجموع الفتاوى، المحقق أنور الباز و عامر الجزار، بی‌‌‌جا: دار الوفاء، ۱۴۲۶ق/ ۲۰۰۵م.

۹. ابن‌‌‌حجر العسقلاني، أبوالفضل أحمد بن‌‌‌علی بن‌‌‌محمد بن‌‌‌احمد، لسان الميزان،


خلقت نوری پیامبر صلی الله علیه و اله و اهل البیت علیهم السلام در اندیشۀ امامیۀ نخستین
292

میانه خوبی با هیچ‌‌‌کدام از عرفان و مکتب اخباری ندارند، از حدود تنگ امام‌‌‌شناسی قمی‌‌‌ها و بغدادی‌‌‌ها عبور کرده‌‌‌اند و در کل نگاه مثبتی به احادیث فضائل اهل‌البیت علیهم السلام، از جمله احادیث خلقت نوری، دارند. این امر کمابیش درباره بزرگان فقهای اصولی معاصر صدق می‌‌‌کند. از این رو، شاید بتوان ایشان را جریان سومی در قبال دو جریان عرفان‌‌‌گرا و نص‌‌‌گرا تلقی کرد. تفاوت ایشان با آن دو جریان را باید در مباحث معارفی جست، نه در مباحث اصولی. بدین ترتیب، اگر از پیچیدگی‌‌‌های ناشی از تطورات و تداخلات این سه جریان صرف‌‌‌نظر کنیم، می‌‌‌توانیم تفاوت‌‌‌های اعتقادی بین مکتب نوصدرایی و مکتب معارفی خراسان و مکتب کلامی فقهای اصولی را، از جمله در مباحث امامت، رصد کنیم. اصحاب هر سه مکتب به بحث خلقت نوری توجه داشته و به تفسیر و تبیین آموزه خلقت نوری اهتمام ورزیده‌‌‌اند؛ اما با مبانی و نتایجی کاملاً متفاوت و گاه متضاد که شرح آن مجالی مستقل می‌‌‌طلبد.

آنچه در این فصل گفته شد نگاهی از فراز بود به ماجرای خلقت نوری در کلام امامیه از ابتدا تا کنون. در فصول پیشین تلاش کردیم که جزئیات این ماجرا را از قرن دوم تا اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم، یعنی تا پایان مدرسه کلامی ری، بازگوییم. پی‌گیری تفاصیل این ماجرا در قرون بعدی، یعنی از قرن هفتم تا کنون، دفتری دیگر را می‌‌‌طلبد. امید است که خداوند متعال توفیق آن را عطا فرماید.

  • نام منبع :
    خلقت نوری پیامبر صلی الله علیه و اله و اهل البیت علیهم السلام در اندیشۀ امامیۀ نخستین
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    1398
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    انتشارات دارالحدیث
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 19966
صفحه از 319
پرینت  ارسال به