احادیث امام حسن عسکری علیه السلامسند ذکر می‌‌‌کند؛ چراکه به اندازه مابقی احادیث مشهور نیستند.^۱ اشاره وی به قاعده لطف و قبح تکلیف بما لایطاق^۲ نشان پیروی وی از عقل‌‌‌گرایی بغداد است. با این حال، وی در کتاب خود تعداد قابل توجهی از روایات خلقت نوری و روایات قریب الافق با آنها را آورده است. از جمله:

الف) روایتی که می‌‌‌گوید نور ابوطالب از همان نور اهل‌البیت علیهم السلاماست که دو هزار سال پیش از آدم آفریده شد؛^۳

ب) روایتی طولانی از سلیم بن‌‌‌قیس که در آن از آفرینش نور پیامبر صلی الله علیه و الهو اهل‌البیت علیهم السلاماز نور خدا ۱۴ هزار سال پیش از خلقت آدم خبر می‌‌‌دهد.^۴ فقره‌‌‌ای که او از سلیم نقل می‌‌‌کند در کتاب سلیم نیز موجود است؛^۵

ج) روایتی که می‌‌‌گوید پیامبر صلی الله علیه و الهو اهل‌البیت علیهم السلام۱۴ هزار سال پیش از خلقت آدم نوری در حضور خداوند بودند و بعد از آفرینش آدم در صلب او قرار گرفتند و همراه او هبوط کردند. این نور در سفینه در صلب نوح بود و هنگام افکنده شدن به آتش در صلب ابراهیم بود و همین‌‌‌طور در اصلاب و ارحام مطهره منتقل می‌‌‌شد؛^۶

د) روایتی که از چیره شدن نور ابوطالب در قیامت بر همه انوار جز انوار اهل‌البیت علیهم السلامخبر می‌‌‌دهد؛ چراکه نور ابوطالب از همان نور اهل‌البیت علیهم السلاماست که خداوند دو هزار سال پیش از آدم آفرید؛^۷

ھ) روایتی که می‌‌‌گوید دلیل قبله قرار گرفتن آدم برای سجده ملائک اشتمال آدم

مثلاً عبدالرحمن بن‌‌‌احمد نیشابوری را حافظ می‌‌‌خواند و می‌‌‌گوید که به شرق و غرب سفر کرده و از موافق و مخالف حدیث شنیده و آثاری با عناوین سفينة النجاة فی مناقب اهل البيت العلويات الرضويات، الأمالی، عيون الأخبار، مختصرات فی المواعظ و الزواجر تألیف کرده که همگی کتب حدیثی می‌‌‌نمایند.^۱

بر این اساس، می‌‌‌توان حدس زد که تعدادی از عالمان ری برخی از آرای کلامی متکلمان بغداد را با استناد به ظاهر احادیث تعدیل کرده باشند. احتمالاً زاویه گرفتن دیدگاه فتّال نیشابوری درباره روح با دیدگاه سید مرتضی از همین امر نشئت می‌‌‌گیرد. وی در عین موافقت با سید مرتضی درباره هوا یا جسم هوایی بودن روح، بر خلاف وی، عارض یا عرضی بودن روح را نفی می‌‌‌کند و در حالی‌‌‌که سید مرتضی معتقد است که حقیقت انسان همین مجموعه مشاهد است، وی حقیقت انسان را همان روح می‌‌‌داند که مستقل از بدن حیات دارد.^۲

احمد بن‌‌‌علی طبرسی (زنده در میانه قرن ششم)

احمد بن‌‌‌علی طبرسی در طبقه دوم عالمان ری قرار دارد که ابن‌‌‌شهرآشوب او را استاد خود و نویسنده آثاری همچون الکافی فی الفقه، الاحتجاج، مفاخر الطالبیة، تاریخ الائمه، فضائل الزهراء و کتاب الصلاة معرفی کرده است.^۳ تنها اثر باقی‌‌‌مانده از وی الاحتجاج است که کتابی حدیثی است و به هدف نشان دادن سیره و روش ائمه علیهم السلام در باب مناظره و مجادله با مخالفان نگاشته شده است. وی در ابتدای کتاب خود علت نیاوردن اسناد احادیث را وجود اجماع بر این احادیث یا موافقتشان با مدلول عقل یا مشهور بودنشان در کتب موافقان و مخالفان می‌‌‌داند؛ اما برای