اندیشه جابر حرکت میکرده و اگر جابر را در زمان خود در معرض اتهام به غلو بدانیم، طبیعتاً او نیز در معرض این اتهام قرار میگیرد.
محمد بنسنان
محمد بنسنان دو روایت خلقت نوری خاص پیشین،۱ یک روایت خلقت نوری خاص۲ و یک روایت نخستین مخلوق۳ را روایت کرده است. نجاشی او را ضعیف دانسته۴ و شیخ طوسی علاوه بر تأیید تضعیف، برخی از کتب او را مشتمل بر غلو و تخلیط دانسته۵ و دو طریق برای خودش به آثار غیر تخلیطی و غیر غالیانه ابنسنان ذکر کرده است. در یکی از این دو طریق محمد بنعلی صیرفی قرار دارد که، همانطور که خواهیم دید، متهم به غلو است. از مجموع احادیثی که کشی درباره محمد بنسنان نقل کرده میتوان دریافت که سعد بنعبداللّه و احمد بنمحمد بنعیسی درباره او در مجموع نظر مثبتی داشتهاند.۶
در مقابل، فضل بنشاذان و شاگردش، علی بنمحمد بنقتیبه، نظری بس منفی درباره او و محمد بنعلی ابوسمینه داشتهاند.۷ محمد بنسنان پرروایت است و در بسیاری از ابواب حدیث نقل کرده است. با توجه به دیدگاههای نسبتاً مثبتی که در کتب رجال از احمد بنمحمد بنعیسی و سعد بنعبداللّه درباره وی نقل شده۸ و نیز
1.. کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۴۲؛ شیخ صدوق، علل الشرایع، ج۲، ص۳۱۳.
2.. شیخ صدوق، علل الشرایع، ج۱، ص۱۱۷.
3.. کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۴۱.
4.. نجاشی، رجال، ص۳۲۸.
5.. شیخ طوسی، الفهرست، ص۴۰۶.
6.. کشی، رجال، ص۵۰۳.
7.. کشی، رجال، ص۵۴۶.
8.. همان، ص۵۰۲، ۵۰۷.