نور اهل‌البیت علیهم السلام است که دو هزار سال قبل از خلقت آدم خلق شده بود.^۱

جمع‌‌‌بندی

خلاصه مجموع احادیث خلقت نوری چنین است: اهل‌البیت علیهم السلام نخستین مخلوقات خداوند هستند که به شکل انوار یا شبح‌های نور یا سایه‌های نور از نور خداوند آفریده شدند و با استقرار در اطراف یا پیش رو یا جانب راست عرش الهی خداوند را تسبیح و تقدیس کردند. آفرینش نوری اهل‌البیت علیهم السلام تدریجی بوده است؛ یعنی ابتدا نور پیامبر صلی الله علیه و الهآفریده شد، سپس در روندی خاص، سایر اهل‌البیت علیهم السلامآفریده شدند. اهل‌البیت علیهم السلامشاهد آفرینش موجوداتی بودند که بعد از ایشان آفریده شدند یا دست‌کم بعد از آفرینش موجودات، در جریان آفرینش آنها قرار گرفتند. ملائکه، که بعد از اهل‌البیت علیهم السلام آفریده شدند، تسبیح و تقدیس الهی را از اهل‌البیت علیهم السلامآموختند. نور اهل‌البیت علیهم السلامبعداً در طینتی خاص قرار داده شد و از این طریق صورت یافت. نور اهل‌البیت علیهم السلامپس از خلقت حضرت آدم علیه السلامدر صلب او قرار گرفت و از او به نسل او و در واقع به اصلاب و ارحام زنجیره پدران و مادرانی انتقال یافت که به شرک آلوده نشده بودند، تا آنکه در نهایت همه چهارده نور از مادر متولد شدند. شأن و برتری مقام اهل‌البیت علیهم السلامدر دنیا در حقیقت ثمره خلقت نوری ایشان است. شیعیان هرچند در خلقت نوری هم‌شأن اهل‌البیت علیهم السلام نیستند، به درجه‌ای فروتر، سهمی در خلقت نوری دارند و از همین ‌رو عواطفشان تابع عواطف اهل‌البیت علیهم السلاماست.

خلقت نوری شیعیان

بر اساس تعدادی از روایات، شیعیان اهل‌البیت علیهم السلامنیز در وجود و خلقت نوری سهمی دارند. در روایتی که معراج پیامبر صلی الله علیه و الهرا گزارش می‌کند، ملائکه به پیامبر صلی الله علیه و الهمی‌گویند: علی علیه السلامو شیعیانش را از همان زمان که نوری بر حول عرش الهی بودند می‌شناختند و اسم پیامبر صلی الله علیه و الهو امامان و شیعیان در کتابی از نور در بیت‌المعمور درج شده است.^۱ در بصائر الدرجات نیز بابی با عنوان «باب ما أخذ اللّه میثاق المؤمنین لأئمة آل محمد صلوات اللّه علیهم أجمعین بالولایة و خلقهم من نوره» وجود دارد که ذیل آن سه روایت نقل شده است.

در یکی از این سه روایت درباره شیعیان تعبیر «جعلهم من نوره» آمده است.^۲ در دو روایت دیگر، در مقام تبیین فراست مؤمن آن را مستند می‌‌‌کند به اینکه مؤمن با نور خدا می‌نگرد (ینظر بنور اللّه). وقتی راوی تفسیر این سخن را از امام جویا می‌شود، امام علیه السلام‏ پاسخ می‌دهد که خداوند مؤمن را از نور خودش خلق کرده است و مؤمن با همین نوری که از آن خلق شده می‌نگرد.^۳

در روایت دیگر، مطرح شده که کسی تحمل سرّ و علم خدا را، که نزد آل محمد علیهم السلام به ودیعت نهاده شده بود، نداشت تا آنکه خداوند اقوامی را از همان طینت و از همان نوری آفرید که محمد صلی الله علیه و اله و آل محمد علیهم السلام آفریده شده بودند؛ ایشان توانستند علوم آل محمد علیهم السلام را بپذیرند.^۴ در یک روایت نیز از خلقت نوری ابوطالب علیه السلامسخن به میان آمده است. به موجب این روایت، نور او در قیامت بر همه انوار، به جز انوار پیامبر صلی الله علیه و الهو امامان علیهم السلام، فائق خواهد بود؛ چراکه نور او از همان