177
خلقت نوری پیامبر صلی الله علیه و اله و اهل البیت علیهم السلام در اندیشۀ امامیۀ نخستین

صلب نوح و ابراهیم و دیگر اصلاب و ارحام پاک منتقل شد.۱ در روایتی آمده است که خداوند اهل‌البیت علیهم السلامرا پیش از دنیا آفرید، در حالی که همچون اشباح نور در پیش روی عرش مشغول تسبیح و تحمید الهی بودند، تا وقتی که خداوند اراده کرد صور ایشان را خلق کند. آنگاه ایشان را به صورت ستون نور (عمود نور) درآورد و به صلب حضرت آدم افکند: «حَتَّی إِذَا أَرَادَ اللّه عَزَّوَجَلَّ أَنْ یخْلُقَ صُوَرَنَا صَیرَنَا عَمُودَ نُورٍ ثُمَّ قَذَفَنَا فِی صُلْبِ آدَمَ».۲ این نور از صلب او به نسل او انتقال یافت و در اصلاب و ارحام پاک یکی پس از دیگری قرار گرفت. افرادی که اصلاب و ارحامشان حامل این نور بود، هیچ‌گاه دچار کفر و شرک نشدند.۳

در روایت دیگری آمده است علت اینکه حضرت ابراهیم به هنگام افکنده‌شدن به آتش نترسید این بود که به انوار حجج الهی، که در صلب او بودند، تکیه داشت.۴ این نور اهل‌البیت علیهم السلامدر ادامه در صلب حضرت عبدالمطلب قرار گرفت و دو قسمت شد؛ نصف آن به صلب عبداللّه و نصف دیگر به صلب ابوطالب منتقل شد.۵ دو نیم شدن این نور بعد از عبدالمطلب، بدین معناست که تا پیش از آن این نور یکپارچه بوده است. روایتی توضیح می‌دهد که خداوند آن نور را از صلب عبدالمطلب درآورد، دو نیم کرد و نیم آن را در عبداللّه قرار داد تا به آمنه منتقل شود و از او پیامبر صلی الله علیه و الهمتولد شود. نیم دیگر را نیز به ابوطالب منتقل کرد تا به فاطمه بنت اسد منتقل و از او علی علیه السلاممتولد شود. آنگاه خداوند عمود نور را به صلب پیامبر صلی الله علیه و الهبرگرداند تا از او فاطمه علیها السلاممتولد شود، سپس به صلب علی علیه السلامبرگرداند تا از

1.. شیخ صدوق، معانی الاخبار، ص۵۶.

2.. شیخ صدوق، علل الشرایع، ج۱، ص۲۰۹.

3.. همان؛ طبری آملی، دلائل الامامة، ص۱۵۸.

4.. شیخ صدوق، الأمالی، ص۶۵۵.

5.. شیخ طوسی، الأمالی، ص۱۸۳؛ کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۴۲.


خلقت نوری پیامبر صلی الله علیه و اله و اهل البیت علیهم السلام در اندیشۀ امامیۀ نخستین
176

بخشید، آنگاه نور اهل‌البیت علیهم السلامرا در آن طینت قرار داد: «إِنَّ اللّه خَلَقَنَا مِنْ نُورِ عَظَمَتِهِ ثُمَّ صَوَّرَ خَلْقَنَا مِنْ طِینَةٍ مَخْزُونَةٍ مَکنُونَةٍ مِنْ تَحْتِ الْعَرْشِ فَأَسْکنَ ذَلِک النُّورَ فِیهِ».۱ در ادامه روایت آمده است که پس ما اهل‌البیت علیهم السلاممخلوق و بشری نورانی بودیم که خداوند در این آفرینش برای غیر ما نصیبی قرار نداد: «فَکنَّا نَحْنُ خَلْقاً وَ بَشَراً نُورَانِیینَ لَمْ یجْعَلْ لِأَحَدٍ فِی مِثْلِ الَّذِی خَلَقَنَا مِنْهُ نَصِیباً».۲ آنگاه این روایت بیان می‌دارد که ارواح شیعیان از طینت اهل‌البیت علیهم السلامو ابدانشان از طینتی مادون طینت اهل‌البیت علیهم السلامخلق شده است: «خَلَقَ أَرْوَاحَ شِیعَتِنَا مِنْ طِینَتِنَا وَ أَبْدَانَهُمْ مِنْ طِینَةٍ مَخْزُونَةٍ مَکنُونَةٍ أَسْفَلَ مِنْ ذَلِک الطِّینَةِ».۳

مضمون روایتی دیگر این است که نور مبتدعی که اهل‌البیت علیهم السلاماز آن خلق شدند در طینت اعلا علیین رسوخ کرده است: «إِنَّ اللّه تَبَارَک وَ تَعَالَی خَلَقَنَا مِنْ نُورٍ مُبْتَدَعٍ مِنْ نُورٍ رَسَخَ ذَلِک النُّورُ فِی طِینَةٍ مِنْ أَعْلَی عِلِّیینَ».۴ در این روایت نیز پس از بیان رسوخ نور در اعلا علیین، سخن از این است که قلوب شیعیان از همان چیزی خلق شده که ابدان اهل‌البیت علیهم السلامخلق شده‌اند و ابدان شیعیان از طینتی مادون آن خلق شده است: «خَلَقَ قُلُوبَ شِیعَتِنَا مِمَّا خَلَقَ مِنْهُ أَبْدَانَنَا وَ خَلَقَ أَبْدَانَهُمْ مِنْ طِینَةٍ دُونَ ذَلِک».۵

انتقال انوار اهل‌البیت علیهم السلامبه عالم دنیا

روایات به‌روشنی بیان می‌کنند که نور اهل‌البیت علیهم السلامبه صلب حضرت آدم، سپس به

1.. کلینی، الکافی، ج۱، ص۳۸۹؛ صفار، بصائر الدرجات، ص۲۰.

2.. همان.

3.. شیخ صدوق، علل الشرایع، ج۱، ص۱۱۷.

4.. همان.

  • نام منبع :
    خلقت نوری پیامبر صلی الله علیه و اله و اهل البیت علیهم السلام در اندیشۀ امامیۀ نخستین
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    1398
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    انتشارات دارالحدیث
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 19971
صفحه از 319
پرینت  ارسال به