سخن پژوهشکده

پیامبر و امام در اندیشه شیعیان یگانه راهنمایانی‌اند که می‌توانند انسان را در مسیر پر‌فراز و نشیب آغاز تا انجام و مبدأ تا معاد، از فرو‌افتادن در راه‌های متفرق منتهی به گم‌گشتگی بازدارند و با نشان دادن «راه‌های سلام» به سلامت به منزلگه مقصود، که آرمیدن در جوار رحمت الهی است، برسانند. این تصویر از پیامبر و امام که با درجات مختلفی از وضوح و تمایز در ذهن بسیاری از شیعیان نقش بسته، در باطن و بطن تمام مناسک و شعائر پیامبرمحور و امام‌محوری که شیعیان سالانه و ماهانه و گاه روزانه به‌جا می‌آورند، نهفته است. تلقی امام در مقام راهبری الهی که در ظاهر و باطن انسان را در مسیر منتهی به رحمت الهی پیش می‌برد، غالباً با پشتوانه آموزه‌هایی صورت می‌گیرد که به وجودشناسی امامان نظر دارند. در میان این آموزه‌ها، آموزه خلقت نوری، که پیدایش اهل‌البیت علیهم السلامرا به آغازگاه خلقت برمی‌گرداند، ای بسا بیش از دیگر آموزه‌ها سزاوار ژرفکاوی تاریخی باشد. با پی‌بردن به ریشه‌ها و رویش‌های تاریخی این آموزه می‌توان هم استواری درونی آن و هم توانش برای پشتیبانی از آموزه‌های دیگر را سنجید.

واکاوی سرگذشت انگاره خلقت نوری در حدیث و کلام امامیه فقط پاسخ به پرسش‌های تاریخ فکری نیست، تا تحقیقی منحصراً معطوف به گذشته باشد، بلکه با تجهیز اندیشه‌ورزی به مبانی کلامی و روش‌های اجتهادی موافقان و مخالفان این