منبع: شیخ صدوق، علل الشرایع، ج ‏۱، ص ۵؛ شیخ صدوق، کمال الدین، ج ۱، ص ۲۵۵؛ شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا، ج ۱، ص ۲۶۲.

در هر سه کتاب برای این حدیث سند ذیل عیناً تکرار شده است.

سند: الْحَسَنُ بْنُ‌‌‌مُحَمَّدِ بْنِ‌‌‌سَعِيدٍ الْهَاشِمِيُّ > فُرَاتُ بْنُ‌‌‌إِبْرَاهِيمَ بْنِ‌‌‌فُرَاتٍ الْكُوفِيُّ > مُحَمَّدُ بْنُ‌‌‌أَحْمَدَ بْنِ‌‌‌عَلِيٍّ الْهَمْدَانِيُّ > أَبُوالْفَضْلِ الْعَبَّاسُ بْنُ‌‌‌عَبْدِاللّه الْبُخَارِيُّ > مُحَمَّدُ بْنُ‌‌‌الْقَاسِمِ بْنِ‌‌‌إِبْرَاهِيمَ بْنِ‌‌‌مُحَمَّدِ بْنِ‌‌‌عَبْدِاللّه بْنِ‌‌‌الْقَاسِمِ بْنِ‌‌‌مُحَمَّدِ بْنِ‌‌‌أَبِي‌‌‌بَكْرٍ > عَبْدُالسَّلَامِ بْنُ‌‌‌صَالِحٍ الْهَرَوِيُّ > عَلِيِّ بْنِ‌‌‌مُوسَى الرِّضَا علیه السلام > مُوسَى بْنِ‌‌‌جَعْفَرٍ علیه السلام > جَعْفَرِ بْنِ‌‌‌مُحَمَّدٍ علیه السلام > مُحَمَّدِ بْنِ‌‌‌عَلِيٍّ علیه السلام > عَلِيِّ بْنِ‌‌‌الْحُسَيْنِ علیه السلام > الْحُسَيْنِ بْنِ‌‌‌عَلِيٍّ علیه السلام > عَلِيِّ بْنِ‌‌‌أَبِي‌‌‌طَالِبٍ علیه السلام > رَسُولُ اللّه صلی الله علیه و اله.

روای اول: الحسن بن‌‌‌محمد بن‌‌‌سعید الهاشمی

حسن بن‌‌‌محمد از جمله مشایخ صدوق است که از ۳۳ روایتش در آثار صدوق ۳۰ مورد را از راوی بعد، یعنی فرات بن‌‌‌ابراهیم بن‌‌‌فرات الکوفی، نقل کرده است.^۱ شیخ صدوق در خلال ذکر سند این روایت می‌‌‌گوید که الحسن بن‌‌‌محمد بن‌‌‌سعید این حدیث را در سال ۳۵۴ در کوفه برایم نقل کرد. وی در حدیثی دیگر می‌‌‌گوید که حسن بن‌‌‌محمد بن‌‌‌سعید در مسجدش در کوفه برای من نقل کرد.^۲ بدین ترتیب، می‌‌‌توان دریافت که شیخ صدوق این احادیث را در میانه قرن چهارم از این فرد در کوفه شنیده است. همچنین روشن می‌‌‌شود که حسن بن‌‌‌محمد فرد سرشناسی بوده، در کوفه مسجدی داشته و در آن نقل حدیث می‌‌‌کرده است.

سُجُودُهُمْ لِلَّهِ عَزَّوَجَلَّ عُبُودِيَّةً وَ لآِدَمَ إِكْرَاماً وَ طَاعَةً لِكَوْنِنَا فِي صُلْبِهِ فَكَيْفَ لَا نَكُونُ أَفْضَلَ مِنَ الْمَلَائِكَةِ وَ قَدْ سَجَدُوا لآِدَمَ كُلُّهُمْ أَجْمَعُونَ، وَ أَنَّهُ لَمَّا عُرِجَ بِي إِلَى السَّمَاءِ أَذَّنَ جَبْرَئِيلُ مَثْنَى مَثْنَى وَ أَقَامَ مَثْنَى مَثْنَى، ثُمَّ قَالَ لِي تَقَدَّمْ يَا مُحَمَّدُ، فَقُلْتُ لَهُ يَا جَبْرَئِيلُ أَتَقَدَّمُ عَلَيْكَ، فَقَالَ نَعَمْ لِأَنَّ اللّه تَبَارَكَ وَ تَعَالَى فَضَّلَ أَنْبِيَاءَهُ عَلَى مَلَائِكَتِهِ أَجْمَعِينَ وَ فَضَّلَكَ خَاصَّةً؛ فَتَقَدَّمْتُ فَصَلَّيْتُ بِهِمْ وَ لَا فَخْرَ فَلَمَّا انْتَهَيْتُ إِلَى حُجُبِ النُّورِ قَالَ لِي جَبْرَئِيلُ تَقَدَّمْ يَا مُحَمَّدُ وَ تَخَلَّفْ عَنِّي، فَقُلْتُ يَا جَبْرَئِيلُ فِي مِثْلِ هَذَا الْمَوْضِعِ تُفَارِقُنِي، فَقَالَ يَا مُحَمَّدُ إِنَّ انْتِهَاءَ حَدِّيَ الَّذِي وَضَعَنِي اللّه عَزَّوَجَلَّ فِيهِ إِلَى هَذَا الْمَكَانِ فَإِنْ تَجَاوَزْتُهُ احْتَرَقَتْ أَجْنِحَتِي بِتَعَدِّي حُدُودِ رَبِّي جَلَّ جَلَالُهُ، فَزُجَّ بِي فِي النُّورِ زَجَّةً حَتَّى انْتَهَيْتُ إِلَى حَيْثُ مَا شَاءَ اللّه مِنْ عُلُوِّ مُلْكِهِ فَنُودِيتُ يَا مُحَمَّدُ فَقُلْتُ لَبَّيْكَ رَبِّي وَ سَعْدَيْكَ تَبَارَكْتَ وَ تَعَالَيْتَ فَنُودِيتُ يَا مُحَمَّدُ أَنْتَ عَبْدِي وَ أَنَا رَبُّكَ فَإِيَّايَ فَاعْبُدْ وَ عَلَيَّ فَتَوَكَّلْ فَإِنَّكَ نُورِي فِي عِبَادِي وَ رَسُولِي إِلَى خَلْقِي وَ حُجَّتِي عَلَى بَرِيَّتِي لَكَ وَ لِمَنِ اتَّبَعَكَ خَلَقْتُ جَنَّتِي وَ لِمَنْ خَالَفَكَ خَلَقْتُ نَارِي وَ لِأَوْصِيَائِكَ أَوْجَبْتُ كَرَامَتِي وَ لِشِيعَتِهِمْ أَوْجَبْتُ ثَوَابِي؛ فَقُلْتُ يَا رَبِّ وَ مَنْ أَوْصِيَائِي فَنُودِيتُ يَا مُحَمَّدُ أَوْصِيَاؤُكَ الْمَكْتُوبُونَ عَلَى سَاقِ عَرْشِي، فَنَظَرْتُ وَ أَنَا بَيْنَ يَدَيْ رَبِّي جَلَّ جَلَالُهُ إِلَى سَاقِ الْعَرْشِ فَرَأَيْتُ اثْنَيْ عَشَرَ نُوراً فِي كُلِّ نُورٍ سَطْرٌ أَخْضَرُ عَلَيْهِ اسْمُ وَصِيٍّ مِنْ أَوْصِيَائِي أَوَّلُهُمْ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ وَ آخِرُهُمْ مَهْدِيُّ أُمَّتِي، فَقُلْتُ يَا رَبِّ هَؤُلَاءِ أَوْصِيَائِي مِنْ بَعْدِي، فَنُودِيتُ يَا مُحَمَّدُ هَؤُلَاءِ أَوْلِيَائِي وَ أَحِبَّائِي وَ أَصْفِيَائِي وَ حُجَجِي بَعْدَكَ عَلَى بَرِيَّتِي وَ هُمْ أَوْصِيَاؤُكَ وَ خُلَفَاؤُكَ وَ خَيْرُ خَلْقِي بَعْدَكَ وَ عِزَّتِي وَ جَلَالِي لَأُظْهِرَنَّ بِهِمْ دِينِي وَ لَأُعْلِيَنَّ بِهِمْ كَلِمَتِي وَ لَأُطَهِّرَنَّ الْأَرْضَ بِآخِرِهِمْ مِنْ أَعْدَائِي وَ لَأُمَكِّنَنَّهُ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا وَ لَأُسَخِّرَنَّ لَهُ الرِّيَاحَ وَ لَأُذَلِّلَنَّ لَهُ السَّحَابَ الصِّعَابَ وَ لَأَرْقِيَنَّهُ فِي الْأَسْبَابِ وَ لَأَنْصُرَنَّهُ بِجُنْدِي وَ لَأَمُدَّنَّهُ بِمَلَائِكَتِي حَتَّى تَعْلُوَ دَعْوَتِي وَ يَجْتَمِعَ الْخَلْقُ عَلَى تَوْحِيدِي ثُمَّ لَأُدِيمَنَّ مُلْكَهُ وَ لَأُدَاوِلَنَّ الْأَيَّامَ بَيْنَ أَوْلِيَائِي إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ.^۱