113
خلقت نوری پیامبر صلی الله علیه و اله و اهل البیت علیهم السلام در اندیشۀ امامیۀ نخستین

سند: الْحُسَيْنُ بْنُ‌‌‌مُحَمَّدٍ الْأَشْعَرِيُّ > مُعَلَّى بْنِ‌‌‌مُحَمَّدٍ > أَبِي‌‌‌الْفَضْلِ عَبْدِاللّه بْنِ‌‌‌إِدْرِيسَ > مُحَمَّدِ بْنِ‌‌‌سِنَانٍ > أَبِي‌‌‌جَعْفَرٍ الثَّانِي محمد الجواد علیه السلام.۱

حدیث چهارم

متن: «إِنَّ اللّه تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَا تُقَدَّرُ قُدْرَتُهُ وَ لَا يَقْدِرُ الْعِبَادُ عَلَى صِفَتِهِ وَ لَا يَبْلُغُونَ كُنْهَ عِلْمِهِ وَ لَا مَبْلَغَ عَظَمَتِهِ وَ لَيْسَ شَيْ‏ءٌ غَيْرَهُ هُوَ نُورٌ لَيْسَ فِيهِ ظُلْمَةٌ وَ صِدْقٌ لَيْسَ فِيهِ كَذِبٌ وَ عَدْلٌ لَيْسَ فِيهِ جَوْرٌ وَ حَقٌّ لَيْسَ فِيهِ بَاطِلٌ كَذَلِكَ لَمْ‏ يَزَلْ وَ لَا يَزَالُ أَبَدَ الْآبِدِينَ وَ كَذَلِكَ كَانَ إِذْ لَمْ يَكُنْ أَرْضٌ وَ لَا سَمَاءٌ وَ لَا لَيْلٌ وَ لَا نَهَارٌ وَ لَا شَمْسٌ وَ لَا قَمَرٌ وَ لَا نُجُومٌ وَ لَا سَحَابٌ وَ لَا مَطَرٌ وَ لَا رِيَاحٌ ثُمَّ إِنَّ اللّه تَبَارَكَ وَ تَعَالَى أَحَبَّ أَنْ يَخْلُقَ خَلْقاً يُعَظِّمُونَ عَظَمَتَهُ وَ يُكَبِّرُونَ كِبْرِيَاءَهُ وَ يُجِلُّونَ جَلَالَهُ فَقَالَ كُونَا ظِلَّيْنِ فَكَانَا كَمَا قَالَ اللّه تَبَارَكَ وَ تَعَالَى».

منبع: شیخ صدوق، التوحيد، ص ۱۲۹.

سند: مُحَمَّدُ بْنُ‌‌‌عَلِيٍّ مَاجِيلَوَيْهِ > مُحَمَّدِ بْنِ‌‌‌أَبِي‌‌‌الْقَاسِمِ > مُحَمَّدِ بْنِ‌‌‌عَلِيٍّ الصَّيْرَفِيِّ > عَلِيِّ بْنِ‌‌‌حَمَّادٍ > الْمُفَضَّلِ بْنِ‌‌‌عُمَرَ الْجُعْفِيِّ > أَبِي‌‌‌عَبْدِاللّه علیه السلام.۲

شیخ صدوق دو ظلی که برحسب این روایت قبل از مابقی مخلوقات آفریده شده‌‌‌اند را روح القدس و روح الامین دانسته است؛۳ اما تطبیق این گزارش با دیگر گزارش‌‌‌های

1.. اشکال عمده در سند این حدیث قرار داشتن عبداللّه بن‌‌‌ادریس در سند آن است. در کتب رجالی درباره او فقط این سخن شیخ طوسی یافت شد که «له کتاب» (شیخ طوسی، الفهرست، ص۳۰۲).

2.. در سند این حدیث محمد بن‌‌‌علی ماجیلویه را به دلیل آنکه شیخ صدوق به وی اعتماد ورزیده و صدها حدیث از او نقل کرده می‌‌‌توان قابل اعتماد دانست. راوی بعد، یعنی محمد بن‌‌‌ابی‌‌‌القاسم را نجاشی ثقه دانسته و بسیار ستوده است (نجاشی، رجال، ص۳۵۳). درباره اعتمادپذیری سه راوی دیگر این سند در ذیل احادیث خلقت نوری بحث شد. در نتیجه سند این حدیث معتبر است.

3.. شیخ صدوق، التوحید، ص۱۲۹.


خلقت نوری پیامبر صلی الله علیه و اله و اهل البیت علیهم السلام در اندیشۀ امامیۀ نخستین
112

حدیث سوم

متن: «... إِنَّ اللّه تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَمْ يَزَلْ مُتَفَرِّداً بِوَحْدَانِيَّتِهِ ثُمَّ خَلَقَ مُحَمَّداً وَ عَلِيّاً وَ فَاطِمَةَ فَمَكَثُوا أَلْفَ دَهْرٍ ثُمَّ خَلَقَ جَمِيعَ الْأَشْيَاءِ فَأَشْهَدَهُمْ خَلْقَهَا وَ أَجْرَى طَاعَتَهُمْ عَلَيْهَا وَ فَوَّضَ أُمُورَهَا إِلَيْهِمْ فَهُمْ يُحِلُّونَ مَا يَشَاءُونَ وَ يُحَرِّمُونَ مَا يَشَاءُونَ وَ لَنْ يَشَاءُوا إِلَّا أَنْ يَشَاءَ اللّه تَبَارَكَ وَ تَعَالَى ثُمَّ قَالَ يَا مُحَمَّدُ هَذِهِ الدِّيَانَةُ الَّتِي مَنْ تَقَدَّمَهَا مَرَقَ وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا مَحَقَ وَ مَنْ لَزِمَهَا لَحِقَ خُذْهَا إِلَيْكَ...».

منبع: کلینی، الکافی، ج۱، ص ۴۴۱.

  • نام منبع :
    خلقت نوری پیامبر صلی الله علیه و اله و اهل البیت علیهم السلام در اندیشۀ امامیۀ نخستین
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    1398
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    انتشارات دارالحدیث
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 20109
صفحه از 319
پرینت  ارسال به