49
درآمدی بر اخلاق همسایگی بر اساس آموزه‌های اسلامی

فراهم ‏‏سازد؛ زیرا در اسلام، نیکی به همسایگان از لوازم و آثار ایمان توحیدی به شمار می‏‏آید.

شاید اهمیت نظام همسایگی در اسلام بدین مسئله بازگردد که این نظام، افراد جامعه را به صورت اعضای یک خانواده درمی‏‏آورد که با هم در ارتباط و تعاون هستند و نیاز‏‏های متقابل یکدیگر را برآورده خواهند کرد.

به همین سبب در آموزه‏‏های قرآن و اهل بیت علیهم السلام تلاش شده است با روش‏‏های گوناگون، بایدها و نبایدهای اخلاقی در همسایگی بیان شود و همگان به آن ملتزم باشند تا نظم، آرامش و امنیت در جامعه حاکم شود.

در این راستا در متون اسلامی گاهی سخن از حریم و حرمت همسایه و لزوم رعایت آن به میان می‏‏آید و گاهی از جایگاه و اهمیت همسایه و شمارش حقوق وی بحث می‏شود و در پاره‏‏ای اوقات، پاداش و ثمرات نیکی به همسایه مطرح می‏‏شود و نیز کیفر بی‏‏توجهی به همسایه گوشزد می‏‏گردد.

در برخی احادیث نیز همگان به شکیبایی و بردباری در برابر آزار همسایگان فراخوانده می‏‏شوند و گاهی ضمن نهی از همسایه آزاری، راه‏‏های برخورد با همسایگان بد نیز بیان می‏‏شود.


درآمدی بر اخلاق همسایگی بر اساس آموزه‌های اسلامی
48

به شرط آن‏که در حالی که هنوز بر یک پای خود ایستاده‏‏ام، به من همه تورات را بیاموزی». وی با چوبی که در دست داشت، آن کافر را از خود راند. وی نزد هیلِل۱ (از بنیان‏گذاران شریعت شفاهی یهود) رفت و خواسته خود را تکرار کرد. هیلل پاسخ داد: «آنچه از آن متنفّری، درباره همسایه‏‏ات روا مدار! این است همه تورات و مابقی شرح آن است».۲

همچنین حضرت عیسی علیه السلام فرمود: «آنچه بر خود نمی‏‏پسندی، بر دیگران هم مپسند و همسایه‏‏ات را مانند خودت دوست بدار».۳ این جمله نشان از جایگاه رفیع و ارزشمند همسایگان و حقوق آنها در این آیین توحیدی دارد.

با توجه به آنچه درباره جایگاه همسایه در آموزه‏‏های اسلامی و سایر ادیان الهی بیان شد، لازم است به مسئولیت‏‏های خود در قبال همسایگان نیز توجّه ویژه داشته باشیم.

چکیده فصل

اهتمام به موضوع همسایه و همسایه‏‏داری، از مسائلی است که در آموزه‏‏های اسلامی جایگاه ویژه‏‏ای دارد.

متون اسلامی نشان می‏‏دهد همسایه در اسلام از حرمت ویژه‏‏ای برخوردار است و همین «حرمت همسایگی و هم‏‏نشینی» یکی از اصول اساسی و اختصاصی در اخلاق همسایگی است که پایه بایدها و نبایدهای اخلاقی و رفتاری در مناسبات همسایه‏‏ها با یکدیگر است.

در این آموزه‏‏ها جایگاه همسایه و احسان به او در ردیف توحید قرار گرفته است و این نشان می‏دهد که بی‏‏توجّهی به امنیت و آسایش همسایگان، شایسته نیست و ممکن است این بی‏‏حُرمتی و بی‏‏توجهی، موجبات ناباروری ایمان را در دل انسان

1.. Hillel.

2.. به نقل از «قاعدۀ زرّین در حدیث و اخلاق».

3.. درآمدی جدید به فلسفه اخلاق، ص۲۵۴.

  • نام منبع :
    درآمدی بر اخلاق همسایگی بر اساس آموزه‌های اسلامی
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد تقي سبحاني نيا
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 12764
صفحه از 268
پرینت  ارسال به