استمرار و پیوستگی را می‏‏رساند^۱؛ یعنی احسان به نامبردگان، به‏ویژه همسایگان، از ارکان زندگی اسلامی است و این آیه می‏‏خواهد رویّه و سبک زندگی مؤمنان را بیان کند، نه رفتارهای مقطعی آنان را.

در روایات و سخنان پیشوایان معصوم علیهم السلام نیز همسایه و همسایه‏‏داری جایگاه ویژه‏ای دارد؛ تا جایی که در بیش از ۳۵۰ روایت به ابعادی از مبحث همسایه و حقوق و تکالیف همسایگی پرداخته شده است.

توضیح آن‏که در آموزه‏‏های قرآن و اهل بیت پیامبر علیهم السلام‏ برای همسایه حقوقی بیان شده است^۲ که باید آنها را شناخت و بدان‏ها اهتمام ورزید.^۳ در این آموزه‏های دینی تلاش شده است با روش‏‏های ارشادی، تنبیهی و هدایتی^۴، بایدها و نبایدهای اخلاق همسایگی معرفی شود تا همگان با التزام به آنها آرامش و امنیت جامعه را تأمین کنند.

در این احادیث، گاهی از حریم همسایه و لزوم رعایت آن، سخن به میان می‏‏آید و گاه به جایگاه و اهمیت همسایه و شمارش حقوق همسایگان پرداخته می‏شود و زمانی نیز فواید و آثار نیکی به همسایه و نیز کیفر بی‏‏توجهی به او مطرح می‏‏گردد و در ادامه، همگان به شکیبایی و بردباری در برابر آزار همسایگان فراخوانده می‏‏شوند و ضمنِ نهی از همسایه آزاری، راه‏‏های معاشرت با همسایگانِ بد نیز بیان می‏‏شود که

طائفه، قبیله و قوم، در کنار هم می‏‏زیستند، اما به مرور، اجتماعات، شکل پیچیده‏‏تری به خود گرفت.

همسایگی، نخست برای تأمین نیازها میان دو یا چند خانواده شکل گرفت و همین «تشکّل همسایگان»، نخستین تشکّلی بود که برای ساماندهی، نیازمند تعیین قوانین، مقررات و آداب گشت.

اهتمام به موضوع همسایه و همسایه‏‏داری از مسائلی است که در آموزه‏‏های اسلامی نیز جایگاه ویژه‏‏ای دارد؛ به طوری که قرآن کریم همسایگان دور و نزدیک را در ‏‏ردیف والدین، نزدیکان، یتیمان و مسکینان قرار داده و احسان به آنها را در کنار توحید ذکر کرده است.^۱

در این آیه مبارک، احسان به همسایگان در کنار عبادت خداوند و نفی شرک قرار گرفته است و این هم‏نشینی ِاصل اعتقادی «توحید» با احسان به هم‏نوعان، به‏ویژه همسایگان دور و نزدیک، نشان از اهمیت جایگاه همسایگان و حقوق آنها دارد و گویای آن است که احسان به همسایگان می‏‏تواند عامل و تجلّیِ رفتاریِ اعتقاد به توحید باشد.

علامه طباطبایی معتقد است این آیه، همگان را به «توحید عملی» دعوت می‏‏کند که راه دست‏یابی به آن، احسان به دیگران، به‏ویژه همسایگان است. توحید عملى یعنی شخص موحّد، اعمال نیکی همچون احسان را صرفاً برای رضاى خداى تعالى انجام دهد و در برابر انجام آن، ثواب آخرت را بخواهد، نه این‏که هواى نفس را پیروى کند و آن را شریک خداى تعالى در پیروى خود بداند.^۲

به نظر برخی مفسران، متعدّی شدن «احسان» با حرف «باء» در این آیه،