دیگری نیز در پی خواهد داشت، و به مرور، فرد را همانند هم‌نشین خود خواهد ساخت. اگر این فرد با کناره‌‌گیری از چنین دوستی، درصدد رفع اتّهام از خود برنیاید، به مرور از جهات رفتاری همانند وی خواهد شد، و ذهنیت دیگران نیز در بارهٔ او به سان دوستش می‌‌گردد.امیر مؤمنان علیه السلام می‌‌فرماید:

فَإنَّکَ قَد جَعَلتَ دینَکَ تَبعاً لِدُنیا اِمرِیء ظاهِرِ غَیهُ، مَهتُوکٍ سِترُهُ، یشینُ الکَریمَ بِمَجلِسِهِ، وَ یسَفِّهُ الحَلیمَ بِخِلطَتِهِ، فَاتَّبَعتَ أثَرَهُ، وَ طَلَبتَ فَضلَهُ، اِتِّباعَ الکَلبِ لِلضَّرغامِ یلُوذُ بِمَخالِبِهِ وَ ینتَظِرُ ما یلقی إلَیهِ مِن فَضلِ فَریسَتِهِ، فَأذهَبتَ دُنیاکَ وَ آخِرَتَکَ، وَ لَو بِالحَقِّ أخَذتَ أدرَکتَ ما طَلَبتَ.^۱

تو دین خود را تابع دنیای کسی قرار داده‌‌ای که گم‌راهی‌اش آشکار و پرده‌‌اش دریده است، و افراد باشخصیت و بزرگوار در هم‌نشینی با او لکّه‌‌دار، و در معاشرت با او به سبک‌مغزی متّهم می‌‌گردند. تو در پی او می‌‌رفتی و بخشش او را خواستار شدی. همچون سگی که به دنبال شیری می‌رود و به چنگال او متّکی می‌شود و منتظر قسمت‌های اضافیِ شکار شیر است که به سوی او بیندازد. [تو با این کار] دنیا و آخرتت را تباه کرده‌‌ای، در حالی که اگر به حق می‌‌پیوستی، آنچه می‌‌خواستی به آن می‌‌رسیدی.

در جای دیگری حضرت انسان ها را از هم‌نشینی با افراد فاسق و نادرست، بر حذر می‌‌دارند و استدلال می‌‌فرمایند که چنین معاشرتی، شر و بدی را به دنبال خود خواهد آورد، زیرا افراد فاسق و بدکار خود اهل شر هستند.

وَإیّاکَ وَ مُصاحِبَةَ الفُسّاقِ، فَإنَّ الشَّرَّ بِالشَّرِّ مُلحَقٌ.^۲

از هم‌نشینی با فاسقان برحذر باش؛ که شر، به شر می‌‌پیوندد.

ب. لزوم هم‌نشینی با اهل خیر و دوری از اهل شر

علی علیه السلام در وصیت‌‌نامه‌‌ای که به فرزندشان امام حسن مجتبی علیه السلام دارند، ایشان را به همنشینی و دوستی با اهل نیکی، و دوری و پرهیز از مجالست با اهل شر و بدی سفارش می‌‌کنند. ایشان می‌‌فرماید:

قارِن أهلَ الخَیرِ تَکُن مِنهُم، وَ باین أهلَ الشَّرِّ تَبِن عَنهُم.^۱

با نیکوکاران همراه شو که از آنان خواهی شد، و از اهل شر دور شو تا از آنان بر کنار باشی.

نکتهٔ قابل توجّه در این سفارش آن است که ایشان همنشینی و نزدیکی با اهل خیر را موجب آن می‌‌داند که فرد نیز همانند آنان اهل خیر خواهد شد، و همچنین دوری وی را از اهل شر و فساد، موجب آن می‌‌داند که او نیز از شر و فساد به دور بماند.

ج. آثار هم‌نشینی با افراد شرور

از آن جا که عمرو عاص به عنوان مشاور و دوست معاویه به توطئه‌چینی علیه حکومت اسلامی و شخص امیر مؤمنان علیه السلام مشغول بوده و خود را در این کار، بسیار باخرد و باهوش می‌‌دانسته است، علی علیه السلام در نامه‌‌ای خطاب به وی می‌‌فرماید: همنشینی با فردی همانند معاویه، سبب متّهم شدن همنشین به سبک‌مغزی و نادانی است؛ چرا که معاویه، فردی است که دوستی با وی، موجب می‌‌شود چنین اتهاماتی، متوجّه نزدیکان وی گردد. بدین معنا که یکی از آثار مهم هم‌نشینی با افراد شرور، آن است که از نظر اجتماعی و در میان آحاد جامعه، فرد، مورد اتهام قرار بگیرد و برچسب شرور بودن به وی نیز بخورد. پیداست که چنین پیامدی، خوشایند نیست؛ بلکه پیامدهای سوء