خاک شهر شما بدبوترین خاک‌هاست. از همه جا به آب، نزدیک‌‌تر و از آسمان، دورتر است. نُه دهم شرّ و فساد در شهر شما نهفته است. کسی که در شهر شما باشد، گرفتار گناه و فساد آن است، و کسی که از آن جا بیرون رَوَد، در پناه عفو خداست.
در جایی دیگر نیز به همین اهل بصره می‌‌فرماید:
أرضُکُم قَریبَةٌ مِنَ الماءِ، بَعیدَةٌ مِنَ السَّماءِ، خَفَّت عُقُولُکُم، وَ سَفِهَت حُلُومُکُم، فَأنتُم غَرَضٌ لِنابِلٍ، وَ اُکلَةٌ لِآکِلٍ، وَ فَریسَةٌ لِصائِلٍ.۱
سرزمین شما به آب، نزدیک است، و از آسمان، دور. عقل‌های شما سبُک و افکارتان سفیهانه است؛ پس هدف خوبی برای تیرانداز، و لقمه‌‌ای برای خورنده، و صیدی برای صیّادید.
در این کلام امیر مؤمنان علیه السلام، سبک‌مغزی و افکار سفیهانهٔ اهل بصره، در ارتباط با محلّ سکونت و موقعیت جغرافیایی آنان به جهت تفاوت سطح آن با سطح دریا نسبت داده شده است. در واقع، ایشان وضعیت نزدیکیِ سرزمین بصره به آب و دوری آن از آسمان را در این امر مؤثّر دانسته‌‌اند. به هر حال، این گفتار اخیر، شاهد مناسبی برای کلام پیش از آن است که امام علیه السلام بسیاری از مفاسد و گناهان را در مورد اهل بصره، به وضعیت محیط طبیعی آن سرزمین نسبت داده‌‌اند.۲
