۹. إسناد در روايات اسلامي

جيمز رابسون

ترجمة مرتضي شوشتري

يکي از ويژگي‏هاي بارز در نوشته‏هاي عربي، ارائة إسناد يعني زنجيره‏اي از مصادر و منابع هنگام سخن گفتن راجع به گذشته است. اين ويژگي به هيچ روي محدود به آثار حديثي نيست و هر که بخواهد با منبع نخستين ارتباط يابد، از اين روش که ظاهراً دقيق‏ترين است، بهره مي‏برد. اهمّيّت إسناد در علم حديث بدان پايه است که احاديث بدون آن، فاقد ارزش تلقي مي‏شوند و از اين رو، مي‏گويند إسناد نيمي از علم الحديث است، چه هر حديث دو بخش دارد. يکي متن و ديگري إسنادي که ضامن آن است.
نخست به نقل سخناني چند در ستايش إسناد مي‏پردازيم که به افرادي سرشناس منسوبند. ابن‌سيرين (م ۱۱۰ ق) گفته: «اين علم بخشي از دين است؛ پس بنگر از چه کسي دين خود را مي‏گيري.»^۱ از او همچنين نقل است. «اوايل مردم از إسناد سؤال نمي‏کردند، امّا هنگامي که فتنه (نزاع داخلي) بالا گرفت، مي‏گفتند: رجال خود را براي ما نام ببر، بدين ترتيب آن‏ها که از سنّت پيروي مي‏کردند، معروف شدند و حديث ايشان پذيرفته گشت، چنان که وضّاعان هم شناخته شدند، بي آنکه حديث