۴. منازعات در باب جايگاه حديث در اسلام

ايگناتس گُلدتسيهر

ترجمه نصرت نيل‌ساز

اوّل

اخبار درباره بي‏پروايي نسبت به نقل حديث، حتي در صدر اسلام ـ که به عنوان نمونه مي‏توان به أبوهريره^۱ اشاره کرد ـ با گزارش‏هايي از همان زمان دالّ بر وسواس و احتياط زياد در نقل سخني به مثابة حديثِ پيامبر صلي الله عليه و آله ، در تعارض است. موضع صحابه مشهور در نقل حديث، بيم از گسترش بي‏پرواي آن بود. شرح حال صحابه در طبقات ابن‌سعد، شواهد چشمگيري از اين احتياط را نشان مي‏دهد.
افرادي که مدت‏هاي مديد با ابن‌مسعود مجالست داشته‏اند، مي‏گويند به ندرت حديثي از زبان وي شنيديم. همو در اندک مواردي هم که به نقل حديثي از پيامبر صلي الله عليه و آله مي‏پرداخت، عرق سردي بر پيشاني‏اش مي‌نشست، چوبي که در دست داشت مي‏لرزيد و لرزش اندامش حتي از ميان جامه نمايان بود. وي همچنين روايات را با عباراتي^۲ چون «اگر خدا بخواهد؛^۳ يا کمي بيش از اين، يا تقريباً اين چنين، يا اندکي