107
تدوین مداخلات روان‌شناختی مراحل و شیوه تدوین

عمل را تضعیف کند. خواه آن مشکلات از نظر ماهیت، شناختی (انتظارات تخلف از پرهیز)، رفتاری (تصمیم‏گیری‏های ظاهراً بی‏ربط)، هیجانی (تشدید استرس یا افسردگی) یا محیطی باشند (فقدان تقویت یا حمایت همسر). به این ترتیب آنها راهبردهای مؤثر برای جلوگیری از برگشت را می‏آموزند.

افرادی که در مرحله نگه‏داشت به سر می‏برند، اظهارنظرهایی از این دست دارند: «من درست اکنون نیازمند تشویق/ دلگرمی برای یاری خود به منظور نگه‏داشتن تغییراتی که در مرحله اقدام به دست آورده‏ام هستم» و «من اینجا هستم تا جلوی بازگشت خود به مشکلم را بگیرم» (پراچاسکا و نوکراس، ۲۰۱۰؛ پراچاسکا، دیکلمنت و نوکراس، ۱۹۹۲).

همان‏گونه که اشاره شد، پیش از این، مرحله نگه‏داری به صورت مطلق به ‏گونه‏ای در نظر گرفته می‏شد که افراد دیگر مشغول کارکردن برای تغییر نیستند اما امروزه روشن شده است که افراد حتی در این مرحله فرآیندهای خاصی از تغییر، همچون شرطی‏سازی تقابلی و کنترل محرک، را برای جلوگیری از بازگشت‏کردن ادامه می‏دهند (پراچاسکا و دیکلمنت، ۱۹۸۳، به نقل از: مادوس و تانگنی، ۲۰۱۰).

درمانگری که با مراجعی روبه‏رو است که در مرحله نگه‏داری است، همچون مرحله قبل، در قامت «مشاور» در دسترس است که در صورت پیش‏نرفتن عمل مطابق انتظار، توصیه‏گری می‏کند و در صورت وجود دردسر در پیشرفت عمل، حمایت‏گری می‏کند (نوکراس، کربس و پراچاسکا، ۲۰۱۱) و هر چه درمانجو در غلبه بر مشکلش توانمندتر و مستقل‏تر شود (یا تثبیت توانمندی شود)، نقش توصیه‏گری و حمایت‏گری او کاهش می‏یابد (همان).

مدل مارپیچی

بررسی‏ها نشان می‏دهد اکثر افرادی که در مرحله اقدام هستند نتوانسته‏اند به طور کامل دستاوردهای خود پس از اولین تلاش‏شان در طی‏کردن مراحل تغییر را حفظ


تدوین مداخلات روان‌شناختی مراحل و شیوه تدوین
106

در نظر بگیرند ولی در حقیقت، با توجه به همان مطلبی که بیان شد، نگه‏داشت، تداوم‏یافتن تغییر است نه فقدان تغییر (پراچاسکا و نوکراس، ۲۰۱۰:؛ پراچاسکا، دیکلمنت و نوکراس، ۱۹۹۲).

مقایسه این مرحله با مرحله قبل نشان می‏دهد که در مرحله اقدام، فرد مشغول درمان (یا مشغول اجرای تکالیف مداخله مثبت) می‏شود، ولی مرحله نگه‏داری مربوط به تصمیم برای باقی‏ماندن در درمان یا نگه‏داشتن نتایج موفق است (مادوس و تانگنی، ۲۰۱۰). ملاک مرحله نگه‏داری، رهایی از مشکل و/یا سازگارشدن با رفتار مشکل‏دار جدید برای بیش از شش ماه است (نوکراس، کربس و پراچاسکا، ۲۰۱۱؛ پراچاسکا و نوکراس، ۲۰۱۰؛ پراچاسکا، دیکلمنت و نوکراس، ۱۹۹۲). همچنین، می‏توان دو شاخص مهم نگه‏داری را تثبیت تغییر رفتار به اضافه اجتناب از برگشت دانست.

مرحله نگه‏داری، شش ماه بعد از شروع مرحله اقدام اتفاق می‏افتد (نوکراس، کربس و پراچاسکا، ۲۰۱۱:؛ پراچاسکا و دیکلمنت، ۱۹۸۳، به نقل از: مادوس و تانگنی، ۲۰۱۰:؛ پراچاسکا و پراچاسکا و لوسکو، ۲۰۰۱) که در واقع افراد در این مرحله قادر شده‏اند حداقل به مدت شش ماه بر اقدام مداومت داشته باشند (پراچاسکا، پراچاسکا، و جانسون، ۲۰۰۶) و این مداومت می‏تواند تا مدت نامعین (پراچاسکا و نوکراس، ۲۰۱۰) یا بی‏پایانی بعد از اقدام اولیه گسترش ‏یابد (نوکراس، کربس و پراچاسکا، ۲۰۱۱) به ‏گونه‏ای که برای برخی مشکلات، مرحله نگه‏داشت می‏تواند تا آخر عمر ادامه داشته باشد (پراچاسکا و نوکراس، ۲۰۱۰؛ پراچاسکا، دیکلمنت و نوکراس، ۱۹۹۲)، همچون مشکل چاقی و اعتیاد (پراچاسکا، دیکلمنت و نوکراس، ۱۹۹۲) و در برخی مشکلات همچون سیگارکشیدن، اضطراب خاص و اختلال خلقی، افراد ممکن است قادر شوند کاملاً مشکل خود را از بین ببرند و نیاز نباشد که کاری برای جلوگیری از بازگشت انجام دهند (مادوس و تانگنی، ۲۰۱۰).

افراد در مرحله اقدام/نگه‏داری از مشکلاتی آگاه می‏شوند که ممکن است ادامه

  • نام منبع :
    تدوین مداخلات روان‌شناختی مراحل و شیوه تدوین
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1398
    نوبت چاپ :
    اول
    شمارگان :
    500
تعداد بازدید : 2030
صفحه از 192
پرینت  ارسال به