145
انسان در تراز قرآن

باللغو في ايمانكم)،۱ بر این باورند كه سوگند، چيزي را حرام نمی‌کند و تحريم حلال با سوگند، کاری بیهوده است؛ همان‌طور كه تحليل حرام نیز کاری لغو به شمار می‌رود.۲

در فرهنگ قرآني، حرام یا حلال کردن در هر حكمي باید از سوي خداوند صورت گیرد و پيامبران تنها بازگوکنندگان و ترجمان احكام الهی از جمله محرمات هستند؛ حضرت محمد صلی الله علیه و آله نيز همچون ديگر انبياي اولوالعزم، مأمور بيان محرمات الهی از سوی خداوند بوده و قرآن بارها به اين هدف رسالت اشاره نموده است؛ مانند (قُل تَعالَوا اتلُ ما حَرَّمَ رَبُّكُم عَلَيكُم)؛۳ و (قُل انَّما حَرَّمَ رَبّی الفَوحِشَ ماظَهَرَ مِنها وما بَطَنَ)۴ و... ؛ در آيات یاد شده، پيامبر صلی الله علیه و آله تنها در مقام گوينده تلقي شده و فعل تحريم به طور مستقيم به وصف ربوبيت خداوند اضافه شده است؛ همچنان که به‌طور خاص در آيه (الَّذينَ يتَّبِعونَ الرَّسولَ النَّبِی الامّی الَّذی ... ويحَرّمُ عَلَيهِمُ الخَبثَ...) ۵ تحريم خبائث‏ به معناي اعلام حرمت خبائث، از اهداف رسالت و وظیفه پيامبر اسلام صلی الله علیه و آله معرفي شده است؛ همين گونه است تعبير قرآن در باره جايگاه پيامبران پيشين در فرايند تشريع؛ مانند آيه (قُل لا اجِدُ فی ما اوحِی الَی مُحَرَّمًا...) ۶ كه با تعبیر «فی ما اوحِی الَی» بر وحياني بودن فرايند تحريم از زبان حضرت عيسي علیه السلام تاكيد كرده است.

1.. مائده: ۸۹.

2.. الجامع لأحکام القرآن، ج۶، ص۱۷۱.

3.. انعام: ۱۵۱.

4.. اعراف: ۳۳.

5.. اعراف: ۱۵۷.

6.. انعام: ۱۴۵.


انسان در تراز قرآن
144

سبب نذر، سوگند، طلاق غير رجعي و... در قرآن و سنت نبوي وجود دارد؛ از نمونههاي قرآني تحريم با اسباب شرعي ميتوان به تحريم خوردن گوشت شتر از سوي اسرائيل علیه السلام به سبب نذر در آيه (مَا حَرَّمَ إِسْرَائِيلُ عَلَى نَفْسِهِ مِن قَبْلِ أَن تُنَزَّلَ التَّوْرَاةُ)۱ و تحريم خوردن عسل يا نزديكي با يكي از همسران از سوی پيامبر اسلام صلی الله علیه و آله در آيه (يا أيهَا النَّبی لِمَ تُحَرِّمُ ما احَلَّ اللَّهُ لَكَ)۲ به سبب سوگند اشاره كرد؛۳ همچنين زن در شرايطي با انجام طلاق، گاه به طور موقت و گاه تا ابد بر همسر سابق خود حرام ميشود.

اعتبار تحريمي اسباب شرعي نذر، سوگند، طلاق و... نیز، از سوي شارع اسلامي اعلام شده است؛ البته از منظر كلامي، حرام نمودن برخي از همسران يا تحريم برخي از لذت‌ها، با سبب يا بدون سبب، امر قبيحي نبوده و در شمار گناهان نيست؛۴ در شرع اسلامي تحريم به سبب نذر قابل تحقق نیست و اين رخصتي است که خداوند به امت اسلامي داده است؛۵ برخي نيز تحريم با نذر را براي افرادي غير از انبيا و اوصيا در اسلام جايز ندانسته‌اند؛۶ اما تحريم با سوگند موضوعی اختلافي است: برخي بر اين راي هستند كه چيزي بر انسان حرام نميشود جز اينکه بر ترک آن سوگند بخورد؛۷ گروهی ديگر نیز با استناد به آيه (لايواخذكم الله

1.. آل عمران: ۹۳.

2.. تحریم: ۱: «اى پيامبر! چرا براى خشنودى همسرانت، آنچه را خدا براى تو حلال گردانيده حرام مى‏کنى؟».

3.. مجمع البیان، ج۱۰، ص۵۷.

4.. تنزيه الانبياء، ص۱۶۸.

5.. احكام القرآن، ج۱، ص۲۸۳.

6.. فقه القرآن، ج۲، ص۲۷۵.

7.. مجمع البیان، ج۱۰، ص۵۸.

  • نام منبع :
    انسان در تراز قرآن
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
    شمارگان :
    1000
تعداد بازدید : 8883
صفحه از 212
پرینت  ارسال به