مهم‌ترین موضوعات کلامی در چهار سده نخست اسلامی خواهد پرداخت. مسئله اصلی این پژوهش - بر خلاف پژوهش‌های کلامی - استنباط و اجتهاد در یک موضوع اعتقادی نیست و از همین‌رو به دنبال ارائه دلایل عقلی و نقلی برای اثبات یک باور نخواهد بود. این پژوهش تلاش می‌کند سیر پیدایش یک مسئله کلامی و سپس پاسخ‌هایی را که این مسئله در تاریخ اندیشه اسلامی و به ویژه در اندیشه امامیه داشته است، مستند به منابع تاریخی و غیر تاریخی نشان دهد.
به خوبی می‌دانیم در مطالعات و پژوهش‌هایی که با تاریخ اندیشه مرتبط است، منابع مختلفی مورد مطالعه و بررسی قرار می‌گیرد. برای نمونه، در یک پژوهش تاریخ کلامی به غیر از منابع کلامی باید از منابع تاریخی، رجالی، فهرستی، حدیثی، فرق و مقالات‌نگاری نیز استفاده شود. متون حدیثی در پژوهش‌های تاریخ اندیشه، نه به عنوان متن دینی، بلکه به عنوان متونی تاریخی که نشان‌دهنده اندیشه راویان آن روایات هستند، منابع ارزشمندی برای مطالعه خواهند بود. هرچند در تمامی این منابع، احتمال خطا و اشتباه یا جعل و دروغ‌پردازی با انگیزه‌های مذهبی، سیاسی و... وجود دارد، ولی نمی‌توان هیچ‌یک از آنها را نادیده انگاشت، بلکه در مواردی حتی روایت مجعول و دروغین می‌تواند سند مهمی در نشان دادن یک اندیشه در تاریخ فکر باشد. با این‌همه، بهترین راه برای رسیدن به نتیجه‌ای قابل دفاع، جمع قراین و شواهد و تحلیل و بررسی انتقادی آنها است. قراین و شواهد بیرونی مانند وجود انگیزه برای جعل یا عدم وجود چنین انگیزه‌هایی در گزارش‌های موجود، یا وجود قراین تاریخی مرتبط برای اثبات یا رد یک گزارش، به تحلیل نهایی کمک خواهد کرد.
از آنجا که پژوهش حاضر به بازخوانی اندیشه‌ای در سده‌های نخست اسلامی می‌پردازد و منابع باقی مانده از آن دوران - به ویژه قبل از سده پنجم - بسیار اندک است، ناچار از گزارش‌های موجود در منابع باقی مانده از سده‌های چهار و پنج که
