87
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد سوم

امامان عليهم السلام مى‏دانستند كه فتنه‏ها، آشوب‏ها و حوادث توان‏فرساى اين روزگار، پيروان آنها را آزار مى‏دهد و برخى را به حيرت و گم‏راهى فرو مى‏برد و عدّه‏اى را نيز به انكار امام مى‏كشد و تنها دسته‏اى از استوارگامان ولايت‏مدار را در گردونه باور به ولىّ عصر عليه السلام نگاه مى‏دارد .آنها اين وضعيت را بيان كردند؛ زيرا آگاه بودن به سختى، از رنج آن مى‏كاهد و آمادگى تحمّل آن و توان رويارويى با آثارش را افزايش مى‏دهد.

۳ - ۱ . حيرت و ضلالت

از مهم‏ترين آسيب‏هاى غيبت طولانى، پيدايش زمينه شك در اصل وجود امام و احساس نادرست بى‏نيازى انسان به حضور اوست . امامان معصوم ، با پيش‏بينى اين گم‏راهى و انحراف، كوشيده‏اند كه باورمندان به امامت را از افتادن به اين ورطه نجات دهند .
پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله نخستين كسى است كه گم‏راهى مردمان را در روزگار غيبت مهدى عليه السلام تذكّر داده است:
تَكونُ لَهُ غَيبَةٌ وَ حَيرَةٌ حَتّى‏ تَضِلَّ الخَلقُ عَن أديانِهِم .۱
غيبت او و حيرت مردم ، چنان خواهد بود كه مردم از دينشان گم‏راه مى‏شوند .
و با زبانى ديگر فرموده است :
تَكونُ لَهُ غَيبَةٌ وَ حَيرَةٌ تَضِلُّ فيهَا الاُمَمُ .۲
غيبت و حيرتى دارد كه مردمان در آن ، گم‏راه مى‏شوند .
ايشان گستره شكّ مردم را تا تولّد و وجود امام مهدى عليه السلام بيان فرموده است :
حَتّى‏ يَقولَ أكثَرُ النّاسِ : ما للَّهِ‏ِ فى آلِ مُحَمَّدٍ حاجَةٌ ، وَ يَشُكُّ آخَرونَ فى وِلادَتِهِ .۳

1.ر . ك : ص ۹۸ ح ۵۰۱ .

2.ر . ك : ص ۹۸ ح ۵۰۲ .

3.ر . ك : ص ۱۰۰ ح ۵۰۳ .


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد سوم
86

بر شدّت آن افزوده مى‏شود و به درازا مى‏كشد.
امامان عليهم السلام بر دو قسمتى بودن غيبت امام عصر عليه السلام تأكيد كرده و بخش اوّل را «غيبت قصير» و بخش دوم را «غيبت طويل» خوانده‏اند .۱ نكته اين جاست كه غيبت نخست ، ۶۹ سال و به اندازه عمر طبيعى يك انسان بوده است . از اين رو ، امامان عليهم السلام براى رفع شبهه وفات امام عصر عليه السلام در پايان اين مدّت، چندين بار بر عدم وفات امام تا ظهور و خروج و اصلاح دنيا و آكندن آن از عدل و داد پس از فراگيرى ظلم و جور، پاى فشرده‏اند.
امام عصر عليه السلام خود نيز در پايان دوره غيبت صغرا، خطاب به آخرين نايب خاصّ خود (على بن محمّد سمرى)، به وقوع غيبت دوم و به درازا كشيدن اين دوران ، آگاهى داده است .۲
طولانى شدن غيبت نيز در بسيارى از احاديث امامان عليهم السلام گوشزد و به آن ، تصريح شده است .۳ تعبير امامان از دوره غيبت با عنوان «فترت» و تنظير آن به «فترت پيامبران» مى‏تواند ناظر به طولانى بودن آن باشد .۴

۳ . تبيين آسيب‏هاى روزگار غيبت‏

بخش مهمّى از پيشگويى‏هاى امامان عليهم السلام ، براى آماده‏سازى جهت رويارويى با پيشامدهاى سخت روزگار غيبت است و بخش مهمّى از تمهيدات ، به اين منظور صورت گرفته كه شيعه در دوران غيبت نلغزد و امامت را از ياد نبرد.

1.ر. ك: ص ۱۲۷ (دو غيبت كوتاه و بلند دارد) . نيز ، ر . ك : الغيبة ، نعمانى: ص ۱۷۱ ح ۳ وص ۱۷۲ ح ۶ و ۷ و ص ۱۷۳ ح ۸ و ۹ .

2.ر. ك : ص ۳۹۸ ح ۶۵۷ .

3.ر. ك : ص ۱۰۴ ح ۵۰۷ و ص ۱۱۳ (خبر دادن امام باقر عليه السلام از غيبت امام مهدى عليه السلام ) و ص ۱۲۵ (غيبتى طولانى دارد و...) .

4.الكافى : ج ۱ ص ۳۴۱ ح ۲۱.

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد سوم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 6968
صفحه از 409
پرینت  ارسال به