ايشان و مراد از پنجم، نسل پنجم از ايشان است .

پس از امام كاظم عليه السلام ، امام رضا عليه السلام يك نسل جلوتر مى‏آيد و در معرفى قائم مى‏فرمايد :
ذاكَ الرّابِعُ مِن وُلدى ، يُغَيِّبُهُ اللَّهُ فى سِترِهِ ما شاءَ .^۱
او چهارمين نفر از نسل من است . خداوند ، او را در پرده غيب خود ، هر اندازه بخواهد، نگاه مى‏دارد .
امام جواد عليه السلام و امام هادى عليه السلام نيز هر يك به ترتيب، او را سومين و دومين نسل خود بر مى‏شمرند^۲ و در آخرين حلقه، امام حسن عسكرى عليه السلام قائم را فرزند خود مى‏خواند و به غيبتش اشاره مى‏كند .
امام عسكرى عليه السلام همچنين سال ۲۶۰ هجرى را آغاز اختلاف شيعه خوانده‏^۳ و در سخنى ديگر، اين اختلاف را در باره جانشين خود دانسته است .^۴ از اين رو ، بسيارى از شيعيان مى‏توانستند با كنار هم نهادن اين دو سخن، شروع غيبت را حدس بزنند .

۲ - ۳ . دو بخشى و طولانى بودن غيبت‏

از ديگر اقدامات علمى امامان عليهم السلام براى كاستن از غرابت و جلوگيرى از انحرافات اعتقادى و نااميدى شيعيان، آگاهى‏بخشى آنان در باره شكل و دوره زمانى غيبت است . آنان افزون بر تعيين سرآغاز غيبت، چگونگى آن را نيز توضيح داده و بيان داشته‏اند كه غيبت امام به صورت محدود شروع مى‏شود ؛^۵ امّا در آن حد نمى‏ماند و

حسن عليه السلام نيز به هنگام توصيف مهدى عليه السلام ، او را نهمين فرزند برادرش حسين عليه السلام مى‏خواند ،^۱ چنان كه امام حسين عليه السلام نيز خود همين را بيان نموده است .^۲
اندكى بعد امام زين العابدين عليه السلام سخن پيامبر صلى اللَّه عليه و آله را در باره امام جعفر صادق عليه السلام فراز مى‏آورد كه فرمان مى‏دهد او را «صادق» لقب دهند؛ چرا كه در نسل پنجم از او، جعفرى كذّاب، پديدار مى‏شود كه معاصر امام مهدى عليه السلام و در پى غصب جايگاه اوست .
امام زين العابدين عليه السلام پس از نقل سخن پيامبر صلى اللَّه عليه و آله ، قائم را دوازدهمين وصىّ پيامبر صلى اللَّه عليه و آله مى‏خواند و مى‏فرمايد :
ثُمَّ تَمتَدُّ الغَيبَةُ بِوَلِىِّ اللَّهِ عزّ و جلّ الثّانى عَشَرَ مِن أوصِياءِ رَسولِ اللَّهِ صلى اللَّه عليه و آله وَ الأَئِمَّةِ بَعدَهُ .^۳
سپس غيبت ولىّ خداى عزّ و جلّ كه دوازدهمين نفر از اوصياى پيامبر خدا و امامان پس از اوست، استمرار مى‏يابد .
امام كاظم عليه السلام نيز در بيانى رمزآلود، امّا مفهوم براى خواصّ شيعه ، اندكى زمان را دقيق‏تر بيان مى‏دارد و مى‏فرمايد :
إذا فُقِدَ الخامِسُ مِن وُلدِ السّابِعِ فَاللَّهَ اللَّهَ فى أديانِكُم ، لا يُزيلُكُم عَنها أحَدٌ ، يا بُنَىَّ ! إنَّهُ لابُدَّ لِصاحِبِ هذَا الأَمرِ مِن غَيبَةٍ .^۴
هنگامى كه پنجمين نفر از نسل هفتمين امام ، ناپيدا شود، خدا را خدا را در دين‏هايتان ! مبادا كسى شما را از آن جدا كند . پسر عزيزم ! صاحب اين امر (قيام) را ناگزير از غيبتى است .
هر چند اين بيان در زمان خود ، رمزآلود بوده است، امّا پس از تحقّق و شروع غيبت، به راحتى معلوم گرديد كه مقصود امام كاظم عليه السلام از هفتم، وجود مبارك خود