صندوق را برداشتند، زنجيرها و ميخها را نيافتند. اين است مختصرى از احوال آن موضع شريف كه شرح داده شد.
۲ - ۲ - منابع گزارش
منابعى كه امروزه در اختيارند و اين گزارش را روايت كردهاند، عبارت اند از:
۱. جنّة المأوى۱ و نجم الثاقب،۲ حاجى حسين محدّث نورى (م ۱۳۲۰ ق) .
محدّث نورى، در اين دو كتاب، اين حديث را از مخطوطات سيّد نعمة اللَّه جزايرى نقل مىكند۳ كه وى آن را از ترجمه فارسى تاريخ قم و تاريخ قم، آن را از كتاب مونس الحزين فى معرفة الحق و اليقين شيخ صدوق روايت كرده است.
۲. أنوار المشعشعين فى تاريخ قم و القميين،۴ شيخ محمّد كچويى (م ۱۳۳۵ ق).
نويسنده، اين حديث را از كتاب خلاصة البلدان نوشته سيّد محمّد بن محمّد بن هاشم رضوى قمى و وى آن را از مونس الحزين شيخ صدوق روايت كرده است.
به جز اين دو منبع، مصدر مكتوب كهن ديگرى در اختيار نيست كه اين گزارش در آن ثبت شده باشد. ساير آثار، از اين دو كتاب نقل كردهاند و بدانها نسبت مىدهند.
اينك چند نكته در اين زمينه مطرح مىشود:
يك. بررسى منابع گزارش
۱. كتابى از شيخ صدوق به نام مونس الحزين موجود نيست؛ بلكه در كتب فهارس نيز چنين اثرى به شيخ صدوق منسوب نشده است مگر آن كه مراد از اين كتاب ، مونس
1.جنّة المأوى: ص ۴۷، بحار الأنوار: ج ۵۳ ص ۲۳۴.
2.نجم الثاقب: ص ۲۱۲ - ۲۱۵.
3.گر چه وى در كتاب كلمه طيّبه همين داستان را از بياض ابو الشرف محمّدمهدى بن على نقى حسينى قمى، معروف به «توحيد»، خطيب و واعظ قم (زنده در ۱۱۱۶ق) نقل كرده است.
4.أنوار المشعشعين: ج ۱ ص ۵۴۳ .
