55
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد سوم

لَهُ. فَقَالَ لَهُ: صَدَقْتَ جُعِلْتُ فِدَاكَ! هَكَذَا سَمِعْتُ جَدَّكَ يَقُولُ.۱
على بن ابى حمزه بر امام رضا عليه السلام وارد شد و گفت: آيا شما امام هستيد؟ فرمود: «آرى». آن گاه به ايشان گفت: از جدّتان جعفر بن محمّد شنيدم كه فرمود: «امامى نيست، مگر آن كه فرزند دارد». فرمود: «پيرمرد! فراموش كرده‏اى، يا خود را به فراموشى مى‏زنى؟! جعفر، چنين نفرمود؛ بلكه فرمود: هر امامى فرزندى دارد، مگر امامى كه حسين بن على عليه السلام [پس از رجعت‏] و خروج از قبر بر او نماز مى‏خواند». او گفت: راست مى‏گويى، قربانت گردم! اين چنين فرمود.

سه. نظريّه ترديد يا سكوت‏

برخى بر اين عقيده اند كه ازدواج امام مهدى عليه السلام و آنچه بدان بر مى‏گردد، جزو مسائل حاشيه‏اى مهدويت به شمار مى‏رود و لغزشگاهى است كه به سالم بيرون آمدن از آن، اطمينانى نيست. از اين رو، بهترين كار در اين زمينه سكوت و توقّف يا بيان موضع شك و ترديد است.
سيّد جعفر مرتضى عاملى مى‏نويسد:
ما در باره فرزند داشتن امام مهدى عليه السلام بر اين باوريم كه اين قضيّه، محلّ شك و ترديد است.۲

تحليل و ارزيابى‏

به نظر ما در اين مسئله بايد نظريّه سكوت را انتخاب كرد و از ابراز نظرهاى احتمالى و غير مطمئن خوددارى كرد؛ زيرا:
اوّلاً اين مسئله از مسائل حاشيه‏اى مهدويت است كه سكوت در آن به اصل مسئله و جايگاه و آثار آن لطمه‏اى نمى‏زند. ما در موارد مشابهى هم كه در قرآن كريم

1.الغيبة، طوسى: ص ۱۳۵ - ۱۳۴.

2.دراسة فى علامات الظهور و الجزيرة الخضراء: ص ۲۵۷.


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد سوم
54

أما رَوَيتُم فى هذَا الحَديثِ بِعَينِهِ : «إلَّا القائِمَ»؟ ؛
آيا در اين حديث، روايت كرده‏ايد: «مگر قائم؟» .گفتند: خير.امام رضا عليه السلام فرمود:بَلى‏، قَد رَوَيتُموهُ وأَنتمُ لا تَدرونَ ، لِمَ قيلَ ولا مَعناهُ .
آرى! روايت كرده‏ايد؛ ولى نمى‏دانيد چرا. و نمى‏دانيد معنايش چيست.ابن ابى حمزه گفت:إنَّ هذا لَفِى الحَديثِ؟ .اين در حديث بود؟.
امام رضا عليه السلام به وى فرمود:وَيحَكَ كَيفَ تَجَرَّأتَ أن تَحتَجَّ عَلَىَّ بِشَى‏ءٍ تُدمِجُ بَعضَهُ .واى بر تو ، جرئت كرده‏اى كه با من محاجّه كنى با حديثى كه در آن دخل و تصرّف كردى؟!سپس فرمود:
إنَّ اللَّهَ تَعالى‏ سَيُرينى عَقِبى إن شاءَ اللَّهُ .به زودى، فرزند مرا خواهى ديد .۱
۲. محمّد بن عبد اللَّه بن جعفر حميرى، به نقل از پدرش، از على بن سليمان بن رشيد، از حسن بن على خرّاز نقل مى‏كند كه:
دَخَلَ عَلِىُّ بْنُ أَبِى حَمْزَةَ عَلى‏ أبِى الحَسَنِ الرِّضَا عليه السلام فَقالَ لَهُ: أنتَ إمامٌ قالَ: نَعَمْ فَقَالَ لَهُ: إِنِّى سَمِعْتُ جَدَّكَ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ عليه السلام يَقُولُ لَا يَكُونُ الإمَامُ إِلَّا وَ لَهُ عَقِبٌ. فَقَالَ: أَ نَسِيتَ يَا شَيْخُ أَوْ تَنَاسَيْتَ لَيْسَ هَكَذَا قَالَ جَعْفَرٌ عليه السلام : إِنَّمَا قَالَ جَعْفَرٌ عليه السلام : لَا يَكُونُ الإِمَامُ إِلَّا وَ لَهُ عَقِبٌ إِلَّا الْإِمَامُ الَّذِى يَخْرُجُ عَلَيْهِ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ عليه السلام ۲ فَإِنَّهُ لَا عَقِبَ‏

1.إثبات الوصيّة : ص ۲۲۱ .

2.ذيل حديث به رجعت و خروج امام حسين عليه السلام از قبر و نماز خواندن بر امام مهدى اشاره دارد (ر.ك: دراسة في علامات الظهور: ص‏۲۳۵).

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد سوم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 7402
صفحه از 409
پرینت  ارسال به