ر . ك : ص ۳۶۱ ح ۶۳۱ و ص ۳۲۷ ح ۶۱۲
و ج۵ ص۱۰۳ (بخش ششم / فصل دوم / محمّد بن عثمان عمرى).
۳ / ۳
نايب سوم: حسين بن روح
ابوالقاسم حسين بن روح نوبختى، سومين نايب خاص امام مهدى عليه السلام است كه در حدود سال ۳۰۵ق به اين سِمَت منصوب گرديده است. او فردى دانشمند و متّقى از خاندان بزرگ و دانشور نوبختيان بود و با بزرگان آن طايفه، آمد و شد داشت.
در دوران نيابت محمّد بن عثمان، حسين بن روح، يكى از دستياران ده نفره او در بغداد بود. در سالهاى پايانى عمر محمّد بن عثمان، برخى از امور مالى به وى موكول شده بود. در هنگام مرگ محمّد بن عثمان و با وجود حضور برخى از افراد سرشناس همچون ابوسهل نوبختى و جعفر بن احمد بن متيل، حسين بن روح از طرف امام مهدى عليه السلام به اين سِمَت منصوب شد و نيابت او مورد پذيرش عالمان شيعى و پيروان اهل بيت عليهم السلام قرار گرفت.۱ متن سخن محمّد بن عثمان در معرّفى حسين بن روح چنين است :
همين ابو القاسم، حسين بن روح بن ابى بحر نوبختى، جانشين من و سفير ميان شما و صاحب الأمر و وكيل او خواهد بود. او مورد اعتماد و امين است. پس در كارهايتان به او مراجعه و در امور مهمّتان به او تكيه كنيد كه من به اين ، فرمان يافتهام و آن را رساندم.۲
ستايش امام مهدى عليه السلام از حسين بن روح كه به عنوان برترين ستايش نسبت به او محسوب مىشود، اين گونه است :
او را مىشناسيم. خداوند ، نيكى و رضوانش را به او بنماياند و توفيق و سعادت را نصيبش سازد! ما از نامهاش آگاه شديم و او در آنچه متصدّىِ آن است، مورد اعتماد ماست . او نزد ما منزلت و جايگاهى دارد كه خشنودش مىكند . خداوند بر احسان كردنْ به او بيفزايد !۳
وى در كتابهاى كلامى و رجالى، بسيار ستايش شده است .۴ حتّى منابع اهل سنّت نيز به جلالت و بزرگى او اذعان دارند.۵
1.الغيبة ، طوسى : ص ۳۷۰ ش ۳۴۱ و ص ۳۴۲ ش ۳۳۷ و ۳۳۹ ، كمال الدين : ص ۵۰۳ ح ۳۳ .
2.ر . ك : ص ۳۶۵ ح ۶۳۶ .
3.ر . ك : ص ۳۵۷ ح ۶۲۸ .
4.الغيبة ، طوسى: ص ۳۷۱ ح ۳۴۲، خلاصة الأقوال: ص ۴۳۲.
5.سير أعلام النبلاء: ج ۱۵ ص ۲۲۳ و ۲۲۴، تاريخ الإسلام: حوادث سال ۳۲۶ ص ۱۹۱، الوافى بالوفيات: ج ۱۲ ص ۳۶۶، لسان الميزان: ج ۲ ص ۲۸۳.