315
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد سوم

۲. رواياتى كه دلالت بر نيابت وى دارند

شيخ صدوق به نقل از عبيد اللَّه بن عبد اللَّه مى‏گويد : امام حسن [عسكرى‏] عليه السلام وكيلش، ابو محمّد عثمان بن سعيد عَمرى را در روزگار حياتش واسطه ميان خود و پيروانش قرار دارد و هنگامى كه اَجَل امام عليه السلام در رسيد، به او فرمان داد كه پيروانش را گرد آورد و به آنان خبر داد كه فرزندش، جانشين وى و صاحب امر ولايت پس از ايشان است و ابو محمّد عثمان بن سعيد عَمرى، وكيل او و باب و سفير ميان او و شيعيانش خواهد بود و هر كس درخواستى دارد، به عَمرى مراجعه كند، همان گونه كه در روزگار حيات امام عليه السلام به او مراجعه مى‏كرده است.۱ همچنين شيخ طوسى روايت كرده است كه در مجلسى كه چهل نفر از شيعيان حضور داشتند، امام عسكرى عليه السلام خطاب به حاضران فرمود:
هان ! از امروز به بعد، ديگر او را نخواهيد ديد تا سنّى از او بگذرد. پس آنچه را عثمان مى‏گويد، بپذيريد و به فرمان او گردن نهيد و گفته‏اش را بپذيريد؛ كه او جانشين امامتان است و كار به دست اوست.۲

۳. وثاقت عثمان بن سعيد

عثمان بن سعيد، جزو افراد معدودى است كه با نصّ صريح امامان معصوم عليهم السلام توثيق شده وتوثيق او با سند صحيح در اختيار ماست. سخن امام هادى عليه السلام و امام عسكرى عليه السلام مبنى بر توثيق او در صفحات پيشين نقل شد .۳
همچنين امام عسكرى عليه السلام در باره او و فرزندش، به احمد بن اسحاق - كه از عالمان بزرگ و وكيل موقوفات امام عليه السلام در قم بود - فرمود :
عَمرى و فرزند او مورد اعتماد من هستند و آنچه به تو برسانند، از سوى من رسانده‏اند و آنچه بگويند از جانب من گفته‏اند. پس سخن آن دو را گوش فرا ده و فرمان آن دو را اطاعت كن؛ كه آنها مورد اعتماد و امين هستند .۴
طبيعى است كه ادّعاى نيابت فردى با اين ويژگى‏ها و توثيقات از جانب امام معصوم عليه السلام ، در نزد شيعيان پذيرفته است.

1.ر . ك : ص ۳۲۵ ح ۶۱۱ .

2.ر . ك : ص ۳۲۷ ح ۶۰۹ .

3.ر . ك : ص‏۳۱۱ (منزلت «عمرى» نزد امامان) .

4.الكافى : ج ۱ ص ۳۳۰ ، الغيبة ، طوسى : ص ۲۴۳ ش ۲۰۹. سند اين روايت، صحيح است (ر . ك : معجم رجال الحديث : ج ۱۲ ص ۱۲۳). نيز، براى ديدن تمام حديث، ر.ك: همين دانش‏نامه: ج ۵ ص ۵۸ ح ۷۹۳.


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد سوم
314

۲ . الروايات الدالّة على نيابته‏

نقل الشيخ الطوسي عن عبيداللَّه بن عبداللَّه أنّه قال : «لمّا أدركته (يعني الإمام العسكري) الوَفاةُ أمَرَهُ عليه السلام فَجَمَعَ شيعَتَهُ ، وأَخبَرَهُم أنَّ وَلَدَهُ الخَلَفَ صاحِبُ الأَمرِ بَعدَهُ عليه السلام ، وأَنَّ أبا مُحَمَّدٍ عُثمانَ بنَ سَعيدٍ العَمرِيَّ وَكيلُهُ ، وهُوَ بابُهُ وَالسَّفيرُ بَينَهُ وبَينَ شيعَتِهِ ، فَمَن كانَت لَهُ حاجَةٌ قَصَدَهُ كَما كانَ يَقصِدُهُ في حالِ حَياتِهِ» .۱
كما روى الشيخ الطوسي أنّ الإمام العسكريّ عليه السلام كان في مجلس يحضره أربعون من الشيعة ، فقال مخاطباً إياهم :
ألا وإنَّكُم لا تَرَونَهُ مِن بَعدِ يَومِكُم هذا حَتّى‏ يَتِمَّ لَهُ عُمُرٌ ، فَاقبَلوا مِن عُثمانَ ما يَقولُهُ ، وَانتَهوا إلى‏ أمرِهِ ، وَاقبَلوا قَولَهُ ، فَهُوَ خَليفَةُ إمامِكُم وَالأَمرُ إلَيهِ .۲

۳ . وثاقة عثمان بن سعيد

يُعتبر عثمان بن سعيد من الأشخاص المعدودين الّذين وثّقهم الأئمّة عليهم السلام بنصّ صريح ، و وصلنا توثيقه بسند صحيح . و قد نقلنا قول الإمامين الهادي والعسكري المبتني على توثيقه في الصفحات السابقة۳ :
كما قال الإمام العسكري عليه السلام بشأنه وبشأن ابنه مخاطباً أحمد بن إسحاق وهو من علماء قمّ الكبار :
العَمرِيُّ وَابنُهُ ثِقَتانِ ، فَما أدَّيا إلَيكَ عَنّي فَعَنّي يُؤَدّيانِ ، وما قالا لَكَ فَعَنّي يَقولانِ ، فَاسمَع لَهُما وأَطِعهُما فَإِنَّهُمَا الثِّقَتانِ المَأمونانِ .
ومن الطبيعي أنّ ادّعاء نيابة شخص بهذه الخصوصيات والتوثيقات من جانب الإمام عليه السلام ، مقبولة لدى الشيعة .

1.راجع : ص ۳۲۶ ح ۶۱۱ .

2.راجع : ص ۳۲۶ ح ۶۰۹ .

3.. راجع ص ۳۱۰ (منزلة العمري لدي الأئمة عليهم السلام) .

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد سوم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 7017
صفحه از 409
پرینت  ارسال به